พระพุทธเจ้าหลวงเสด็จกำแพงเพชร
เมื่อเดือนสิงหาคม พ.ศ.2449 เข้าเขตกำแพงเพชร
ตั้งแต่วันที่ 18 สิงหาคม ถึงตัวเมืองกำแพงเพชร ในวันที่ 22 สิงหาคม
วันที่ 23 สิงหาคมเสด็จไปทอดพระเนตรวัดพระแก้ว สระมน ศาลพระอิศวร สำราญพระราชหฤทัยยิ่งนัก
ในวันที่ 24 สิงหาคม 2449
เสด็จออกจากพลับพลา วัดชีนางเกา ไปทางเดิมคือไปทางริเวณต้นโพ ไปเลี้ยวที่ประตูน้ำอ้อย
พบวัดมากมาย ไปเข้าทางประตูดั้น เดินเลียบกำแพงเมือง
ไปที่ป้อมประตูเจ้าอิน เจ้าจัน ทรงบันทึกว่า มีกำแพงที่ดีอยู่หลายตอน
มีฐานเสมา เจาะช่องปืนใต้ สมา ผ่านป้อมมุมเมืองไปที่ประตูหัวเมือง
ผ่านไปถึงประตูผีออก ซึ่งมีกำแพงอยู่ดีกว่าประตูอื่นๆ ถัดไปพระวิเชียรปราการ ให้ชื่อป้อมเพชร
เพราะเป็นป้อมด้านเหนือ ถือเป็นป้อมสำคัญ ผ่านไปที่ประตูสะพานโคม
ซึ่งพระพุทธเจ้าหลวงเรียกว่าประตูชัย
เพราะเป็นทางไปมากับสุโขทัย มีถนนข้ามคู มีป้อมขนาดใหญ่อยู่กลาง ใหญ่กว่าป้อมเจ้าจันที่ประตูดั้น
ผ่านไปที่ถนนพระร่วง เป็นถนนกว้างประมาณ 8 วา เป็นเส้นทางสัญจรระหว่าง
กำแพงเพชร สุโขทัย ศรีสัชนาลัย เชื่อได้แน่ว่าเป็นถนนพระร่วงจริง
เสด็จพระราชดำเนินไปที่วัดหนึ่งเขาเรียกกันว่า วัดกำแพงงาม อยู่ในสภาพเรียบร้อยมาก
เข้าไปทอดพระเนตรวัดพระนอน พระองค์บันทึกว่า
จะว่าด้วยพระนอนนี้ วิหารหน้าใหญ่มากด้านหน้าเป็นสิงห์เบือน เห็นจะมากคู่
แต่เดียวนี้เหลือ สองตัว มีเสาสี่เหลี่ยม สูงใหญ่ ข้างหน้ามีพระนอน
ข้างหลังมีพระนั่ง สององค์
ด้านหลังเป็นพระเจดีย์ฐานแปดเหลี่ยม ระฆังกลมรูป แจ้ งาม เป็นวัดใหญ่มาก
จะเรียกว่าวัดพระนอนก็ควรเพราะมีพระนอนเป็นสำคัญ
จากนั้นพระองค์เสด็จไปที่วัดพระยืน
เสาล้วนเป็นศิลาแลงทั้งสิ้น วิหารใหญ่ด้านหน้าจะโตกว่าวัดสุทัศน์
ตอนกลางเป็นวิหารยอดจตุรมุข แต่สูงใหญ่เหลือเกิน มุขหน้าเป็นพระเดินมุขซ้ายเป็นพระนอน
มุขขวาเป็นพระนั่ง ที่มุขหน้า เป็นรูปนารายณ์ขี่ครุฑใหญ่มาก พระปั้นด้วยปูนรูปพรรณสัณฐาน
คงเป็นพระกำแพง พระยืนนั้นขนาดพระโลกนาถ วัดพระเชตุพน เรียกวัดพระยืนไม่เข้าเค้า
น่าจะเรียกว่าวัดพระเชตุพนมากกว่า วัดนี้ดูบริบูรณ์มากกว่าวัดอื่น
ข้างหน้ามีสระสี่เหลี่ยม มีห้องสรงน้ำ คงใช้โพงคันชั่ง พระแก้วถ้ามาอยู่ที่เมืองกำแพง
อาจมาอยู่ที่วัดนี้ ก็ได้
พระพุทธเจ้าหลวงสันนิษฐานว่า น่าจะมีลำน้ำมาที่ชายเนินแลง เป็นที่ลุ่มน้ำ
พระองค์มาหยุดเสวยพระกระยาหารที่ปากสระวัดมหาธาตุ กลับมาถึงพลับพลาเกือบบ่าย
5 โมง
ตอนค่ำทรงล้างรูป มีละครของมารดาหลวงพิพิธอภัย
เล่นเรื่อง ไชยเชษฐ์ ทรงทอดพระเนตร ชมว่าเป็นของเก่าแท้
|
