วัดมะคอก

 

         การไปสำรวจวัดในเขตอรัญญิก อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร วัดสุดท้ายคือวัดมะคอก สำเร็จด้วยดี โดยรายการโทรทัศน์วัฒนธรรมใช้เวลา ประมาณ 2 ปี ในการเก็บรายละเอียดของโบราณสถาน ทุกแห่งในอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชรเมืองมรดกโลก เพื่อบันทึกความทรงจำในช่วงพุทธศักราช 2546 -2548 ว่าทุกวัดในอุทยานประวัติศาสตร์มีสภาพเป็นอย่างไร บันทึกในระบบ วีซีดีเพื่อประโยชน์ในการศึกษาเรื่องราวของบ้านเมืองในอนาคต...และนำเสนอความยิ่งใหญ่อลังการของเมืองกำแพงเพชร ให้คนที่ได้ชมรายการโทรทัศน์วัฒนธรรม ได้หลงใหลและดื่มด่ำไปกับความยิ่งใหญ่ของเมืองมรดกโลกของเราทุกคน
        วัดมะคอก เป็นวัดที่สำคัญอีกวัดหนึ่ง ในอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร ตั้งชื่อตามชื่อต้นไม้ในบริเวณวัดคือต้นมะคอก.... คุณเอี่ยม คำกระมล เจ้าหน้าที่ดูแลอุทยานประวัติศาสตร์ได้ ชี้ชวนให้เราชมต้นมะคอก ซึ่งเราไม่เคยรู้จักมาก่อนเลย เราจึงเห็นและเข้าใจ วัดมะคอกนี้ เป็นวัดขนาดกลางที่ยังมิได้ขุดแต่ง วัดหันหน้าไปทางทิศตะวันออก ไม่พบกำแพงด้านนอกวัดทั้งสี่ด้าน อาจเป็นเพราะวัดมะคอก อาจสร้างก่อนวัดอื่นๆในบริเวณเดียวกัน เพราะสภาพของวิหารที่อยู่ต่ำเหนือพื้นดินเพียงเล็กน้อย เดินเข้ามาในวัดพบพระวิหาร ที่ถูกขุดค้นหาพระเครื่องและพระบูชา มีพระพุทธรูป 2 องค์ ที่มีเฉพาะพระวรกาย พระเศียร ถูกตัดไป พิงอยู่กับฐานพระประธาน น่าสลด หดหู่ยิ่งนัก ฝีมือของเราชาวพุทธทั้งสิ้น ถัดไปเป็นฐานพระประธานถูกขุดเป็นหลุมลึก ไม่มีร่องรอยของพระประธานให้เห็น อาจถูกนำไปไว้ที่อื่น
        ด้านหลังพระวิหาร เป็นเจดีย์ประธานฐาน 4 เหลี่ยม องค์ระฆังถูกเจาะเป็นช่องกว้าง ไม่สามารถสังเกตรูปทรงของพระเจดีย์ได้ รอบๆเจดีย์ประธาน มีเจดีย์รายโดยรอบ แต่ถ้าไม่สังเกตให้ดีจะไม่เห็นเจดีย์รายเหล่านี้เลยเพราะพังราบติดพื้นดินไปหมดโดยรอบของพระเจดีย์มีซากกองแลง และชิ้นส่วนของยอดเจดีย์ตกอยู่ ในเขตสังฆาวาส ทางด้านเหนือของพุทธาวาส มีศาลาขนาดใหญ่ อยู่ถึงสามหลัง แต่เห็นเฉพาะฐานเท่านั้น พื้นของศาลาลดหลั่นกันอย่างเหมาะเจาะและลงตัว ในอดีตคงงดงามน่าชมยิ่งนัก
        วัดมะคอก เป็นวัดหนึ่งที่สะท้อนให้เห็นความเป็นเมืองพระของกำแพงเพชร การที่มีพระเครื่องที่ดีติดอันดับหนึ่งในห้าของเบญจภาคี ทำให้ทุกวัดในกำแพงเพชร ถูกขุดค้นและทำลายอย่างสิ้นเชิง จุดเด่นที่สุด ทำให้เกิดจุดด้อยที่สุด มันเป็นบทเรียนอันล้ำค่ายิ่งของพวกเรา ถ้าวัดทุกวัดในอุทยานประวัติศาสตร์ยังอยู่ในสภาพก่อนขุดทำลาย.... เมืองกำแพงเพชรจะยิ่งใหญ่สักแค่ไหน แม้เห็นเพียงแต่ซากของเมือง องค์การยูเนสโก ยังยกย่องให้เป็นเมืองมรดกโลก