วัดมะเคล็ด

 

            ในอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร เขตอรัญญิก มีวัดมากมายติดต่อกันรวม 40 วัด
จากความยิ่งใหญ่อลังการและสิ่งก่อสร้างเป็นศิลาแลงล้วนๆ นับเป็นเอกลักษณ์ของท้องถิ่นที่สำคัญ จนกระทั่งได้รับการยกย่องให้เป็นเมืองมรดกโลก นำความภูมิใจมาสู่ชาวกำแพงเพชรและชาวไทยทุกๆคน...อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชรจึงเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม...ที่สำคัญของเมืองกำแพงเพชร
             วัดมะเคล็ด...เป็นอีกวัดหนึ่งในอุทยานประวัติศาสตร์ที่เรายังไม่ได้ไปสำรวจอย่างเป็นทางการ เมื่อศึกษาจากแผนที่แล้วเราจึงดั้นด้นเข้าไปสำรวจ ป้ายชื่อของวัดมะเคล็ดซึ่งเป็นป้ายขนาดใหญ่ มาก ....หายไปทั้งหมด เราจึงให้เจ้าหน้าที่อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชรพาเราไปชม
วัดมะเคล็ด เพื่อป้องกันความผิดพลาด ....ในที่สุดเราจึงพบวัดมะเคล็ดในลักษณะที่ขุดแต่งแล้ว
มะเคล็ด เป็นชื่อของพันธุ์ไม้หายากในอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร เนื่องจากในบริเวณวัดมีนี้มีต้นมะเคล็ดจำนวนมากจึงเรียกกันว่าวัดมะเคล็ด..
             ....วัดมะเคล็ดเป็นวัดที่มี ขนาดเนื้อที่กว้างขวางมาก นับสิบไร่ เป็นรูปสี่เหลี่ยมเกือบจัตุรัส หันหน้าวัดไปทางทิศตะวันออก ระยะทางจากทางเข้าวัดมาถึงพระวิหาร ระยะทางราว 50 เมตร ที่น่าสนเท่ห์
คือ ไม่มีทางขึ้นพระวิหารด้านหน้าทั้งที่ฐานพระวิหารสูงราว 1 เมตร....เราต้องเดินอ้อมพระวิหารขนาดใหญ่ ไปขึ้นบันไดด้านหลัง ซึ่งมีบันไดคู่กัน ....เมื่อขึ้นไปพระวิหารแล้วเราจึงเดินไปสำรวจด้านหน้าพระวิหาร.... ซึ่งเป็นลานกว้าง สามารถให้พุทธศาสนิกชน ประกอบพิธีกรรมทางศาสนาได้อย่างสะดวก ถัดจากฐานวิหาร ขึ้นไปอีกชั้นหนึ่งราว 1 ฟุต เป็นที่ตั้งของ พระวิหาร มีวิหารขนาดใหญ่ราว 6 ห้อง มีอาสนะสงฆ์......บนฐานวิหารมีฐานพระประธานขนาดใหญ่แต่ไม่มีพระประธานปรากฏให้เห็น หรือแม้แต่ร่องรอย...... ห่างจากพระวิหารไปราว 5 เมตร มีเจดีย์ประธาน ฐานสี่เหลี่ยม เป็นศิลาแลงล้วนๆ ถัดขึ้นไปเป็นสถาปัตยกรรม....ย่อมุมไม้สิบสอง แต่ก่อสร้างด้วยอิฐลดหลั่นเป็นชั้นอย่างงดงาม พอถึงฐานองค์ ..ระฆัง ไม่ปรากฎให้เห็นเนื่องจากพังทลายลงแล้วสิ้น....
ทั้งด้านหน้าและด้านหลังของเจดีย์ประธาน พบซุ้มพระพุทธรูป ที่อยู่ในสภาพพอสังเกตได้เท่านั้น
เจดีย์ประธานเป็นเจดีย์ขนาดใหญ่มาก ...ถัดไปเป็นกำแพงแก้ว ในบริเวณเขตพุทธาวาสไม่พบเจดีย์รายเลย ...ออกจะผิดสังเกต...ด้านขวาของวัดมะเคล็ด คือทางทิศเหนือ ...พบหอพระ ขนาดย่อม ซึ่งดูจากหลักฐานเดิมแล้วน่าจะงดงามมาก....หรืออาจจะเป็นพระอุโบสถ แต่ไม่มีหลักฐานของใบเสมาให้เห็นเลย....ถัดมาทางด้านหน้าวัด มีศาลาน้อยใหญ่ 4 ศาลา เรียงรายซ้อนกันอยู่ ในลักษณะที่สร้างก่อนหลังมิได้อยู่ในสมัยเดียวกัน ศาลาใหญ่มีถึงแปดห้อง...มีขนาดกว้างขวางพอสมควร จะเห็นได้ว่า.... คงมีผู้คนมาทำบุญที่วัดมะเคล็ดมากพอควรเลยทีเดียว จึงทำศาลารองรับไว้หลายหลัง....
...บริเวณ ใกล้ๆศาลา มีบ่อน้ำขนาดพอเหมาะแต่เป็นทรงกลม ซึ่งแตกต่างจากทุกวัด ที่เป็นบ่อสี่เหลี่ยมขนาดใหญ่...รอบๆบ่อน้ำมีเสาศิลาแลง 4 ต้น พอสรุปได้ว่า มีหลังคา และมีเครื่องทุ่นแรงในการโพงน้ำขึ้นมาใช้ ....สังเกตภูมิปัญญาการสร้างบ่อน้ำ....ต่ำลงไปในพื้นดินราว 1 เมตรจะพบศิลาแลง ตลอด ทั้งอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร มีการก่อสร้างโดยนำศิลาแลงทำเป็นฐานและก่อ ศิลาแลงขึ้นมา อีก 1เมตร จนถึงพื้นดินปัจจุบัน ถัดจากนั้นก่อศิลาแลง เป็นทรงกลมอีกราว 80 เซ็น นับว่าเป็นบ่อน้ำที่สมบูรณ์และแปลกอีกบ่อหนึ่ง...
.....วัดมะเคล็ด เมื่อได้ยินชื่อและศึกษาในแผนที่แล้ว คิดว่าเป็นวัดเล็กๆที่ไม่สำคัญ...แต่เมื่อทำการสำรวจแล้วพบว่าเป็นวัดที่มีพื้นที่ ใหญ่ที่สุดวัดหนึ่งในอุทยานประวัติศาสตร์ และมีสถาปัตยกรรมที่ผู้สร้าง สร้างได้อย่างสมบูรณ์และลงตัว... สมควรได้รับความสนใจและศึกษาอย่างลึกซึ้งและต่อเนื่อง....เมื่อศึกษาแล้วจะรู้สึกรักและหวงแหน มรดกทางวัฒนธรรมของเรา...อย่างลึกซึ้ง...และหลงใหล....เลยทีเดียว