ภายในอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร เมืองมรดกโลก เขตอรัญญิก เป็นที่น่ามหัศจรรย์ ที่มีวัดเรียงราย ขอบรั้วติดกัน หรือห่างกันเพียงเล็กน้อย ประมาณ 50 วัด มีทั้งวัดขนาดเล็กวัดขนาดกลางและวัดขนาดใหญ่ ล้วนเป็นความยิ่งใหญ่ของมรดกทางอารยธรรมของกำแพงเพชร
           วัดหมาผี ชื่อค่อนข้างแปลกและน่า สะพรึงกลัว เป็นวัดที่ชาวบ้านเรียกขานกัน มิใช่ชื่อของทางราชการ ชาวบ้านที่นิยมมาขุดพระในช่วง เกือบศตวรรษที่ผ่านมา นั้นพบกับสิ่งแปลกประหลาดที่พบเห็นในวัด คือมีหมาขนาดมหึมา ที่ดุ และน่ากลัว อาศัยอยู่ในบริเวณวัด ผู้ขุดพระทุกคนจะพบเห็นกับ หมาที่เฝ้า กรุพระ และการไปมาที่ไร้ร่องรอย ประกอบกับการเป็นป่าทึบ และการขุดพระ
นิยมขุดกันในเวลากลางคืน เพราะลักลอบขุดกัน จึงพบกับอาถรรพณ์ ประหลาดของหมาผี ความเล่าลือของหมาผีที่แสนดุ และน่ากลัว จึงเรียกกันอย่างสามัญ ว่า วัดหมาผี มาจนปัจจุบันนี้
           ......วัดหมาผี มีผังของวัดเป็นรูป สี่เหลี่ยมจัตุรัส งดงามมาก ผู้สร้างบรรจงสร้างไว้อย่างมีระเบียบเรียบร้อย ออกแบบการก่อสร้างไว้อย่างได้มาตรฐาน ด้านนอกกำแพงวัด ขุดเป็นคูน้ำขนาดใหญ่ กว้างประมาณ 8 เมตร ทั้ง สี่ด้าน เป็นลักษณะ อุทกสีมา ซึ่งไม่น่าจะปรากฏในอุทยานประวัติศาสตร์ ที่อยู่บนเนินเขาเตี้ยๆ การขุดคูน้ำ น่าจะมีความหมาย ที่จะนำ ศิลาแลงไปสร้างวัด แต่ที่วัดอื่นๆนั้น ขุดเอาศิลาแลงแบบไม่มีแบบแผน จึงมีบ่อศิลาแลงที่ไม่มีระเบียบทุกวัด แต่วัดหมาผี มีคูน้ำที่เป็นบ่อศิลาแลงงดงาม เมื่อจะเข้าไปในวัด มีสะพานที่ทำด้านศิลาแลงข้ามไป...
           ......วัดหมาผีมีสถาปัตยกรรมที่ แบ่ง เขตพุทธาวาสกับสังฆาวาส อย่างจงใจและลงตัว คือ แบ่งครึ่งสี่เหลี่ยมจัตุรัส มีรั้วเตี้ยๆกันเขต นับว่าไม่เหมือนวัดในในอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร ด้านหน้ามีวิหารขนาดใหญ่ มีฐานสูง มีบันไดยื่นออกมาขึ้นได้ทั้งสองทาง วิหารมีร่องรอยของพระพุทธรูปขนาดใหญ่ ตั้งอยู่แต่หาหลักฐานมิได้แล้ว ข้างๆฐานพระประธาน มีพระพุทธรูป ที่แกะด้วยหินทราย 2 องค์ วางอยู่กับพื้น ขนาดหน้าตัก กว้างประมาณ 2 ฟุต มีพุทธลักษณะที่งดงาม มิใช่พระพุทธรูปที่ทำด้วยศิลาแลง เกือบสมบูรณ์ ด้านหลังของพระวิหารมี เจดีย์ประธานขนาดใหญ่มาก มีฐานเขียง 4 เหลี่ยมจัตุรัส สูงเกือบ สองเมตร มิมีบันไดขึ้น ลานประทักษิณ กว้างประมาณ 8 เมตร บนลานประทักษิณ ก่อเป็นเจดีย์ราย สี่ทิศ ทั้งสี่องค์ ที่ฐานเจดีย์ประธาน มีซุ้มพระพุทธรูป ขนาดเล็ก ทั้ง 4 ด้าน ด้านละ 5 ซุ้มรวมทั้งหมด 20 ซุ้ม น่าแปลกที่วัดหมาผีนี้ ยังมีพระพุทธรูป โกลนศิลาแลง อยู่ครบทุกซุ้มศิลปะดูละเอียดและอ่อนช้อยตามแบบของกำแพงเพชร ...
           ....ด้านหลังเจดีย์ประธานมีเจดีย์เล็กๆ อีกหลายองค์ คงเป็นที่เก็บอัฐิ ของตระกูลของผู้สร้างวัด ติดริมกำแพงวัดมีฐานของบ่อขนาดใหญ่ บ่อหนึ่ง มิใช่บ่อน้ำ เพราะลึกเพียง 2 ฟุต อาจเป็นฐานของ เจดีย์รายขนาดใหญ่อีกองค์ก็อาจเป็นได้....
           ......เมื่อข้ามมาอีกซีกหนึ่งของวัดหมาผี ในเขตที่เรียกกันว่าสังฆาวาส ยังมีร่องรอย ของบ่อน้ำ ขนาดใหญ่ 1 บ่อ และขนาดเล็ก หนึ่งบ่อ ความจริงที่วัดหมาผีมีบ่อน้ำของวัดจำนวนทั้งสิ้น 4 บ่อ มีทั้งอยู่นอกวัดและในวัด เพราะบริเวณอรัญญิก เป็นบริเวณแล้งน้ำ ในที่สุด ก็ทิ้งร้างเพราะขาดแคลนน้ำ บ่อในเขตสังฆาวาส บ่อหนึ่ง ลึกกว่า 10 เมตร นับว่าลึกมาก เมื่อเทียบกับวัดอื่นๆ ร่องรอยของ กุฏิสงฆ์ ยังมีให้เห็น ประมาณ 4 กุฏิ เป็นกุฏิและศาลา ที่ยังมิได้ขุดค้น ที่วัดหมาผีนี้ คงมีพระสงฆ์ จำพรรษอยู่ไม่เกิน 10 รูป ผู้สร้างวัดหมาผี นี้ ต้องไม่ใช่ธรรมดา มีการวางสถาปัตยกรรมไว้อย่างงดงามและลงตัว มีการวางแผน การสร้างวัดอย่างผู้ทรงความรู้ มิน่าเล่า การสร้างวัดที่สุโขทัย บางแห่ง มีหลักฐานที่ชัดเจนว่านิมนต์พระไปจากเมืองกำแพงเพชรเป็นผู้สร้างให้...
           ....วัดหมาผี เป็นวัดขนาดกลาง ในอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชรเมืองมรดกโลกที่น่าศึกษายิ่งเมื่อมีโอกาสเข้า ขอให้ได้เข้ามาชม แล้วท่านจะรู้ถึงความยิ่งใหญ่ ของมรดกทางอารยธรรมของบรรพบุรุษกำแพงเพชรของเรา