การเผาถ่าน

        ประเทศไทย มีลักษณะภูมิประเทศ ที่อุดมไปด้วยป่าไม้นานาชนิด โดยเฉพาะอย่างยิ่งจังหวัดกำแพงเพชร ป่าไม้มีมากมาย ในพื้นที่ทุกตารางนิ้ว อาชีพที่สำคัญของชาวกำแพงเพชรในอดีตอาชีพหนึ่งนอกจาก ตักยาง ตีผึ้ง ทำยาสูบ ขึ้นตาล คือการเผาถ่าน
        ก่อนที่จะมีเตาแก๊ส ใช้ คนไทยนิยมการหุงต้มด้วย ฟืน ต่อมาพัฒนามาเป็นการใช้ถ่าน เพราะมีคุณสมบัติที่ดีกว่าคือ ไฟแรง ไม่มีควัน และราคาถูก ต่อมามีปัญหาเรื่องไม้หายากขึ้น ไม้เนื้อแข็งเช่น ไม้ตะคร้อ ไม้เต็ง ไม้ประดู่ ที่นิยมไปเผาถ่าน กลายเป็นไม้หวงห้าม การเผาถ่าน จึงเป็นอาชีพที่ เกือบจะสูญไปจากกำแพงเพชร เพราะผู้คนนิยมใช้ เทคโนโลยีสมัยใหม่เช่น เตาไฟฟ้า เตาแก๊ส และเตาอบชนิดต่างๆ เมื่อน้ำมันขาดแคลน มีราคาแพง ทุกครอบครัวจำเป็นต้องประหยัด ครอบครัวที่ไม่มีฐานะจำนวนมาก หันมาใช้ถ่าน เป็นเชื้อเพลิงการเผาถ่านจึงเป็นอาชีพที่สำคัญอาชีพหนึ่งที่น่าสนใจ..
       ที่บริเวณบ้านบ่อสามแสน หลังวัดอาวาสใหญ่ อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร มีหมู่บ้านหนึ่ง ประกอบอาชีพเผาถ่านขายกันทั้งหมู่บ้าน มีรายได้ครอบครัวละ ประมาณ 4 พันบาทต่อเดือน ซึ่งมีรายได้ในระดับดี สำหรับผู้หาเช้ากินค่ำ และงานที่ไม่หนักเกินไป….
       คณะทำงานของเราไปพบกับ นายสำอางค์ อุดม อายุ 67 ปี และนางยัง ทองฤทธิ์ อายุ 65 ปี สองสามีภรรยา อดีตทำงานมาสารพัดชนิด ในที่สุดตัดสินใจ มายึดอาชีพเผาถ่าน ใบบั้นปลายชีวิต ที่บ้านบ่อสามแสน โดยรับซื้อไม้จากเทศบาลกำแพงเพชร ที่เหลือจากการตัดแต่งกิ่ง นำมาตัดเป็นท่อนเล็ก นำมาเผาถ่าน ซึ่งทำเตาเผาถ่านที่ทันสมัย ในหนึ่งสัปดาห์ จะได้หนึ่งเตา ได้ถ่านประมาณ 15 กระสอบ ขายกระสอบละ 150 บาท ตระเวนขายไปทั่วกำแพงเพชร และจังหวัดใกล้เคียง ไม้ที่ใช้เผาจะใช้ไม้ทุกชนิด ที่เทศบาลขนมาให้ อาทิ หูกวาง ขนุน สัตตบรรณ โพ ที่ปลูกริมถนนทั่วไป นับเป็นการใช้ทรัพยากรที่คุ้มค่า
        การเผาถ่านอาจทำให้เกิด มลภาวะต่างๆในพื้นที่ ที่เผาถ่านอาทิ ควันพิษ และอาจมีการ ลักลอบ ตัดไม้เพื่อนำมาเผาถ่าน จึงมิได้แพร่หลายทั่วไป ชุมชนที่บ้านบ่อสามแสน อาจเป็นชุมชนเดียวในกำแพงเพชร ที่ยังเผาถ่านกันเป็นล่ำเป็นสัน และยึดเป็นอาชีพหลักของชาวกำแพงเพชรได้ อย่างมีคุณภาพจึงเป็นวัฒนธรรมหน้าหนึ่งของเรา ที่ได้บันทึกไว้อาชีพ เผาถ่านชาวบ้านบ่อสามแสน