ภูมิปัญญาการตีเหล็กบ้านเทพนคร

 

          การตีเหล็กเป็นภูมิปัญญาไทยมานับพันปี ตั้งแต่ยุคโลหะ โดยมีการถลุงเหล็ก นำเหล็กมาตีให้เป็นอาวุธ เป็นเครื่องมือทางการเกษตร และเครื่องมือทำมาหากิน ที่เมืองกำแพงเพชร มีเตาถลุงเหล็กจำนวนมาก บ้านหนองตอแหล อำเภอพรานกระต่าย เดิมชื่อว่า บ้านหนองเตาแร่ เสียงเพี้ยนไปเป็นหนองตอแหลในที่สุด มีการขุดแร่เหล็กมาถลุง จำนวนมาก การตีเหล็กในจังหวัดกำแพงเพชรจึงเกิดขึ้นมา คู่กับการสร้างเมือง
          ที่หมู่บ้านเทพนคร บ้านเลขที่75 หมู่ 21 ตำบลเทพนครอำเภอเมืองจังหวัดกำแพงเพชร มีโรงตีเหล็กเก่าแก่อยู่โรงหนึ่ง มีนายละออง สง่า อายุ 55 ปี เป็นเจ้าของ มีนายรำเพย คุ้มเมฆ อายุ 50 ปี และ นายประหยัด สง่าอายุ 54 ปี เป็นคู่ตี จังหวะของการตีกระหน่ำค้อน ลงบนเหล็กแดงที่ลุกโชติช่วง มีท่วงท่าที่งดงาม ไม่ง่ายในการประสานงานกัน ทำให้เกิดความสวยงามของเหล็กตามต้องการ นายละออง สง่า เจ้าของโรงตีเหล็กเล่าว่า เดิมเป็นลูกมือการตีเหล็กอยู่นครชุม ย้ายมาตีที่ตำบลเทพนครมา 37 ปีแล้ว
          การตีเหล็กบ้านเทพนคร จะทำขอเหล็กสำหรับการเกษตรโดยเฉพาะ ขายในราคาด้ามละ 120 บาท มีผู้มารีบซื้อถึงบ้าน การตีเหล็กบ้านเทพนคร เลือกสรรเหล็กที่เหมาะในการตี เฉพาะงาน อาทิการทำมีดขอ จะใช้เหล็กสำหรับตีมีดโดยเฉพาะ ราคาเหล็กมัดละ 12 ชิ้น ราคา 1500 บาท ทำมีดขอได้ 48 เล่ม ส่วนมีดอื่นๆ อาจใช้เหล็กแหนบรถยนต์ มาตี
          ภูมิปัญญาการตีมีดบ้านเทพนครทำอย่างถูกวิธีการตีมีดแต่สมัยโบราณ มีการเผาเหล็กกล้าให้จนร้อนแดงโชติช่วง แล้วจึงตี ทำหลายครั้ง การตี มีวิธีการตีที่แปลก คนที่มิเคยมีอาชีพนี้ ไม่สามารถทำได้อย่างแน่นอน ใช้กำลังในการตีอย่างมาก จังหวะในการตี ของคนสามคน ต้องทำงานอย่างรู้ใจกันเข้าใจกัน ทำให้มีดออกมางดงาม เกิดประโยชน์สูงสุดอย่างตั้งใจ
          การชุบมีด การฝนมีดล้วนแต่อาศัยความชำนาญ อย่างจัดจ้านหาตัวจับได้ยาก จึงพูดได้ว่า การตีเหล็กบ้านเทพนคร สมบูรณ์แบบน่าศึกษาและน่าสนใจอย่างที่ ชาวกำแพงเพชรจะได้มีมีด ซึ่งตีโดยชาวเทพนคร ไว้ครอบครอง นอกจากจะได้ของดีไปไว้ใช้แล้ว ยังได้ชื่อว่าต่อลมหายใจช่างตีเหล็ก เมืองกำแพง รักษาไว้อย่างน่าภูมิใจเป็นที่สุด