ถนนสายวัฒนธรรม กำแพงเพชร

 

          ถนนสายวัฒนธรรม หมายถึงเส้นทางที่สะท้อนเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมในท้องถิ่นที่โดดเด่นออกมาอย่างเป็นรูปธรรมและฉายภาพความเป็นท้องถิ่นได้อย่างชัดเจน เช่นมีอาคาร เก่าแก่อายุนับร้อยปี มีสถาปัตยกรรมที่บ่งบอกถึงความเป็นท้องถิ่น มีตลาดที่ยังเป็นธรรมชาติ ความเป็นท้องถิ่น มีวัดโบราณสถาน ศาสนสถาน มีวิถีชีวิตแบบไทยๆ มีอาชีพ ความรู้ทางเชิงช่าง ภูมิปัญญาท้องถิ่น กิจกรรมทางศิลปะ ดนตรี กีฬา และการแสดงพื้นบ้าน ถ้ามีการปิดถนน อาจเรียกว่าถนนคนเดิน โดยตกลงให้เป็นที่ปลอดรถทุกชนิด
          ที่กำแพงเพชร มีการจัดถนนคนเดินหลายครั้ง ที่ถนนสามแยกตลาดนครชุม ที่ลานอนุรักษ์วัฒนธรรมไทย สิริจิตอุทยาน ที่หน้าโรงแรมชากังราว แต่ยังมิได้พัฒนามาเป็นถนนสายวัฒนธรรมอย่างจริงจัง ความจริงแล้วถนนสายวัฒนธรรมที่มิได้จัดตั้ง ที่เกาะรัตนโกสินทร์กรุงเทพมหานคร มีถนนสายวัฒนธรรมโดยธรรมชาติตั้งแต่ ชุมชนท่าพระจันทร์ หน้าพระลาน ถนนพระอาทิตย์ โดยมี วัดมหาธาตุ กิจกรรมชุมนุมพระเครื่อง พระบรมมหาราชวัง วัดพระแก้ว มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ โรงละครแห่งชาติ งานสาธิตช่างสิบหมู่ การวาดภาพ การแสดงดนตรี บ้านดุริยประณีต กิจกรรมตระกูลดนตรีไทย ล้วนเป็นถนนสายวัฒนธรรมโดยธรรมชาติที่มิได้จัดตั้งแต่ประการใด เพียงแต่นำมาร้อยเรียงให้เป็นธรรมชาติอย่างแท้จริง
          ถนนสายวัฒนธรรมกำแพงเพชร เริ่มจากการ ปรึกษาหารือ ระหว่างภาครัฐ ภาคเอกชน วัด โรงเรียน และศิลปินพื้นบ้าน โดยเริ่มจาก พระศรีวชิราภรณ์ เจ้าอาวาสวัดพระบรมธาตุ อาจารย์มานพ ศิริไพบูลย์ ประธานสภาวัฒนธรรมตำบลนครชุม และรองนายกเทศมนตรีเทศบาลตำบลนครชุม นางสาวอัจฉรา อ่อนจันทร์ วัฒนธรรมจังหวัดกำแพงเพชร และประธานชุมชนอีกหลายหมู่บ้าน รวมทั้งศิลปินพื้นบ้านด้วย หารือกันพื่อจัดดำเนินการถนนสายวัฒนธรรม บนซอยชากังราว บริเวณ ด้านหน้าวัดพระบรมธาตุแต่เดิม (ริมคลองสวนหมาก) ในงานประจำปี เพ็ญเดือนสามหรืองานประเพณี นบพระเล่นเพลง ต้นตำรับของชาวนครชุม
          โดยเชิญประชาชนที่มีบ้านพักอาศัยในบริเวณซอยชากังราวมาประชุมเพื่อขอความเห็นชอบและร่วมมือ โดยเปิดโอกาส ให้ สามารถนำเสนอผลงานได้ก่อน ที่จะเชิญประชาชนจากภายนอกเข้ามา แสดงงานถนนสายวัฒนธรรม โดยแบ่งเป็น
          ๑. ด้าน สถาปัตยกรรม โดยมีวัดพระบรมธาตุนครชุมเป็นศูนย์กลาง ทั้งโบราณสถานคือเจดีย์พระบรมธาตุ ศาลาศูนย์วัฒนธรรมไทยสายใยชุมชน พระพุทธรูป สิ่งก่อสร้าง บ้านเรือน บนถนนสายวัฒนธรรมซอยชากังราว ตกแต่งด้วย โคมไฟ ประทีป และตุง เพื่อให้ได้บรรยากาศวัดมาฆบูชาอย่างเหมาะสมและงดงาม
          ๒. ด้านอาหาร ดำเนินการจัดอาหาร ขนม ที่ปรากฏในเมืองนครชุมและกำแพงเพชร ทุกรายการอาทิ ขนมไทย ที่ห่อด้วยใบตองทุกชนิด เช่น ขนมสอดไส้ ขนมกล้วย ขนมตาล ขนมดอกดิน อาหารหวานเช่น ทองหยิบ ทองหยอด ฝอยทอง ขนมขบเคี้ยว เช่น ข้าวเกรียบว่าว ข้าวเกรียบปากหม้อ อาหารคาว เช่นแกงขี้เหล็ก แกงหยวก แกงฮังเล แกงมะแฮะ ก่วยเตี๋ยวผัดไทย ก๋วยเตี๋ยวชากังราว เครื่องดื่ม กาแฟโบราณ น้ำหวาน น้ำผลไม้ทุกชนิด
          ๓. ด้านศิลปะหัตถกรรม งานฝีมือ นำเสนอการแทงหยวก การทำบายศรี การพิมพ์พระเครื่อง การต่อเรือจำลอง การขุดกลอง การทำเครื่องปั้นดินเผา การตัดเย็บผ้าไทย การทอเสื่อ การทอผ้า การนำเสนอเครื่องใช้ภายในบ้าน
          ๔. ด้านศิลปะการแสดง นำเสนอการแสดงพื้นบ้านทุกชนิดที่พบในเมืองนครชุม อาทิรำแม่ศรี ระบำคล้องช้าง รำเพลงพวงมาลัย รำโทน ระบำร้องแก้ ลิเกป่า ร้องเพลงกล่อมเด็ก การบรรเลงดนตรีไทย การขับร้องเพลงไทยเดิม
          ๕. ด้านการเสวนา ภูมิปัญญาท้องถิ่น นำเสนอการ ให้ความรู้ในเชิงภูมิปัญญาท้องถิ่น โดยวิทยากรผู้เชี่ยวชาญภูมิปัญญาท้องถิ่น จากท้องถิ่นอย่างแท้จริง กล่าวถึงจุดอ่อนและจุดแข็งของเมืองนครชุม เพื่อนำไปสู่การพัฒนา การจัดการถนนสายวัฒนธรรมอย่างสมบูรณ์แบบ
          ๕. ด้านการเสวนา ภูมิปัญญาท้องถิ่น นำเสนอการ ให้ความรู้ในเชิงภูมิปัญญาท้องถิ่น โดยวิทยากรผู้เชี่ยวชาญภูมิปัญญาท้องถิ่น จากท้องถิ่นอย่างแท้จริง กล่าวถึงจุดอ่อนและจุดแข็งของเมืองนครชุม เพื่อนำไปสู่การพัฒนา การจัดการถนนสายวัฒนธรรมอย่างสมบูรณ์แบบ
          ในทุกวันทุกคืนจะมีประชาชนมาท่องเที่ยวถนนสายวัฒนธรรมนี้จำนวนมาก การลงทุมางด้านวัฒนธรรมในครั้งนี้ นับว่าคุ้มค่า อย่างยิ่ง ในวันมาฆบูชามีประชาชนหลั่งไหลมาชมกันอย่างแน่นขนัด ดูว่ามีความสุขทั้งผู้ชม ผู้นำเสนอ และผู้จัด ไม่เสียแรงเปล่า การลงทุนทางวัฒนธรรมนั้น มิได้หวังว่าจะเอากำไร หวังแต่เพียงว่า เราจะรักษาความเป็นไทยของเราไว้ให้นานที่สุด แม้เป็นเพียงแค่การแสดงก็ตาม ดีกว่า มิได้ริเริ่มอะไร หรือปล่อยสังคมให้เป็นไปตามยถากรรม
          ถนนสายวัฒนธรรมครั้งนี้แม้จะไม่ยั่งยืน ถาวร แต่เป็นการเริ่มต้นที่งดงามมาก ในอนาคต เราอาจมีถนนวัฒนธรรมทุกเดือน ทำให้กลายเป็นวิถีชีวิตของชุมชนนครชุม ได้อย่างลงตัว ตลาดที่เป็นวิถีชีวิตในชนบท เราอาจจะหาไม่ได้แล้วตลาดถนนวัฒนธรรมซอยชากังราวนี้อาจประสบความสำเร็จได้อย่างงดงามและเหมาะสม กับวิถีชีวิตของคนนครชุม แค่ได้เห็นผู้คนนครชุมมีความสุขร่วมกัน แค่นั้นก็เกินคุ้มแล้ว....