จดหมายเหตุวัฒนธรรมกำแพงเพชร โดย อาจารย์สันติ อภัยราช

 นายประเสริฐ  ศรีสุวพันธุ์

ประวัติชีวิต

   อาจารย์ประเสริฐ     ศรีสุวพันธุ์   เกิดเมื่อวันที่  ๓๑  พฤษภาคม  ๒๔๗๐  หมู่ที่  ๕  ตำบลนครชุมอำเภอเมืองกำแพงเพชร     จังหวัดกำแพงเพชร
   การศึกษาระดับปริญญาตรี  คณะศึกษาศาสตร์  มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

ผลงาน

   อาจารย์ประเสริฐ   ศรีสุวพันธุ์  รับราชการครู  ตั้งแต่  พ.ศ. ๒๔๙๐  และได้ปฏิบัติหน้าที่เกี่ยวกับ
การศึกษาหลายด้าน          อาทิ         ครูใหญ่รักษาการในตำแห่งผู้อำนวยการการประถมศึกษาจังหวัด
กำแพงเพชร   หัวหน้าหน่วยงานศึกษานิเทศก์จังหวัดกำแพงเพชร  เป็นต้น  ด้วยวิสัยของผู้ที่มีความสนใจในการอ่านและเขียนหนังสือ     จึงทำให้มีผลงานการเขียนหนังสือเป็นจำนวนมาก    เช่น    ของดีไพร่หน้าใสกำแพงเพชร    สุโขทัย    ใต้ฟ้าชากังราว  กำแพงเพชรเมืองทอง  รายงานการวิจัยเรื่องสังคมประเพณี   วัฒนธรรมเมืองกำแพงเพชร     พระเครื่องเมืองกำแพงเพชร     และจัดทำเพลงไทยเดิม     เผยแพร่สถานที่สำคัญและแหล่งท่องเที่ยวของจังหวัดกำแพงเพชร ส่วนงานด้านวัฒนธรรมปรากฎอยู่ในหนังสือเกือบทุกเล่มที่เขียนไว้ตลอดจนบทเพลงต่างๆ        ที่ได้ประพันธ์ไว้ก็ใช้ประโยชน์ได้ตลอดไป      ปัจจุบันท่านเกษียนอายุราชการแล้วแต่ยังปฏิบัติหน้าที่กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิในคณะกรรมการศึกษาศาสนา
และวัฒนธรรม     จังหวัดกำแพงเพชร   และได้รับเชิญจากสถาบันไทยศึกษาจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
เป็นคณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิในระดับท้องถิ่น   เขียนสารานุกรมวัฒนธรรมจังหวัดกำแพงเพชร
   จากประวัติและผลงานดังกล่าว   สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติได้ประกาศ
ยกย่องเชิดชูเกียรติให้อาจารย์ประเสริฐ   ศรีสุวพันธุ์   เป็นผู้มีผลงานดีเด่นทางด้านวัฒนธรรมสาขา
มนุษยศาสตร์







เพลงไทยเดิม

ชากังราวรำลึก

   ชากังราว         แดนของดี         คนดีสยาม
งามธรรมชาติ            ป่าเขา            ลำนำแม่ปิง
สวยเอ่ย               สาวงาม            ยามยิ้มยิ่ง
พาหาด               แม่ปิง            ให้ยิ่งสวยงาม  (ซ้ำ)
   งามน้ำตก         คลองลาน         ละหานห้วย
สวยใส               ไหลเย็น            เป็นสุขล้ำ
ถนนพระร่วง            พารักล่วง         เลยดื่มด่ำ
ไม่ลืม               น้ำคำ            น้ำใจ  น้องงาม  (ซ้ำ)
   โอ้งาม            ธรรมชาติ         ตาดทะเล
เหมือนดั่งเล่ห์            เสน่ห์น้อง         นงราม
แก่งเกาะร้อย            เปรียบร้อย         เสน่ห์นางงาม
ผาแดด               ยามแดดแย้ม         ดั่งแก้มแดงน้อง  (ซ้ำ)
   รวยพรานบูรพ์         บุญพ้อง            น้องพี่หวัง
วังชมพู               เช่นวัง            ดังหอห้อง
ทุ่งเศรษฐี            ของดี            หนึ่งไม่มีสอง
ให้พบน้อง            คนดี            ที่ชากังราว?





คำร้อง     :   นายประเสริฐ   ศรีสุวพันธ์
ทำนอง    :   ลาวลำปาง







ไพร่ฟ้าหน้าใส


   ชากังราว         พราวเพชร         เลิศล้ำค่า   (ซ้ำ)
พระบูชา            พระเครื่อง         เรืองบุญญาเอย
(สร้อย)   เพชรเอย  เพชรดีๆ  มีค่า
เมืองเก่า               โสภา            ปราคาร  ตระหง่านงามเอย
   แม่ปิงใส         ใหญ่กว้าง         สร้างชีวิน  (ซ้ำ)
ได้อาบกิน            รินไหล            เลี้ยงไร่  นา  เอย
(สร้อย)   เพชรเอย  เพชรลูกๆ  กำแพง
ล้วนใจ               กล้าแกร่ง         แข็งขัน  ขยันการงานเอย
วังชมพู            คลองลานงาม         น้ำตกใส  (ซ้ำ)         
คลองลานไหล            เกาะร้อย         กว่าร้อยงามเอย
(สร้อย)   เพชรเอย  เพชรงามๆ  น้ำใจ
ไพร่ฟ้า               หน้าใส            ใจงาม  ยิ้มสยามงามเอย
เจดีย์สง่า         อาราม            งามพิลาศ   (ซ้ำ)
บรรยากาศ            พุทธคุณ            อบอุ่นใจเอย
แก่งเกาะร้อย            เปรียบร้อย         เสน่ห์นางงาม
(สร้อย)   เพชรเอย  เพชรแท้ๆ  พุทธคุณ
เป็นบุญ               หนุนนำ            กำแพงให้  ไพร่ฟ้าหน้าใสเอย?





คำร้อง     :   นายประเสริฐ   ศรีสุวพันธ์
ทำนอง    :   มอญดูดาว








น้ำตกคลองลาน

      โอ้ละเน้อ               คลองลานเอย
   สวยงาม      น้ำตก               นกไม้ไพรพนา
   น้ำตก      สูงล้ำ               สายน้ำ   งามตา
   ไหลพริ้ว   ลิ่วผา               ซู่  ซ่า  น่าชมเอย  (ซ้ำ)
      ผาสวยสล้าง               ยางยูงสูงสลวย
   รวยรินกลิ่นแก้วหอม               พยอมไพร
   ทองกวาวพราวไสว               ลานใจลานตาเอย  (ซ้ำ)
      สวยสาวชาวเขา               เย้ากะเหรี่ยงหนอ
   สาวลีซอ                  อีก้อม้งแม้วเอย
   คลองลานกำแพง                  ทุกแหล่งงามล้ำเลย
   โอ้คลองลานเอย                  งามละเหนอ  (หนอ)?
      

คำร้อง     :   นายประเสริฐ   ศรีสุวพันธ์
ทำนอง    :   มอญดูดาว

กำแพงเจริญศรี

         กำแพงเพชร      ดูเพลิดเพลิน      เจริญศรี
      สมบุรี              ลูกหลวง            พระร่วงหนา
      งามตา              งามใจ            ไพร่ฟ้า
      พระศาสนา           เพชรคู่เมือง            รุ่งเรืองเอย
         เจดีย์เอ๋ย         ระดะแซง      กำแพงป้อม
      เหมืนเพชร           รายล้อม            งามพร้อมเพลินตา
      ซุ้มกอ              พลูจีบ            พระกลีบจำปา
      หลวงพ่อเพชร           นั้นหนา            เพชรคู่ฟ้า  กำแพง?

คำร้อง     :   นายประเสริฐ   ศรีสุวพันธ์
ทำนอง    :   มอญดูดาว


เพชรกำแพง

         เพชรกำแพงพร่างพริ้ว         พิไล
      อยู่      แน่ในฤทัย               ทุกผู้
      ที่        กาจเก่งเกรียงไกร            มาก่อน   เก่าแฮ
      ใจ      เพชรเผด็จศึกสู้            คู่ฟ้าดินสยาม
         กำแพงเพชร  พระคุ้ม         ครองภัย
      เพชร  ดั่งใจ  สวยใส            แกร่งกล้า
      จง      รักภักดีใน               ชาติ  ศาสน์กษัตริย์  แฮ
      เจริญ  สุขทุกแหล่งหล้า            ชั่วฟ้าดินสลาย?

คำร้อง     :   นายประเสริฐ   ศรีสุวพันธ์
ทำนอง    :   แขกหนัง

   แม่ปิงยามเย็น

         ยามแดดรอนอ่อนแสง
      งามเมืองกำแพง   ฝั่งแม่ปิง  ยิ่งลมเย็น
      น้ำเอย  ใสสุดสวย   ใครได้เห็น
      เจ้าเอย  ลมล้อเล่น  คลื่นระริ้ว  ปลิวตามลม
         โอ้ชื่นเอย  ชวนชื่นชม
      หาดขาว  ราวกับพรม  ทาบทาพื้น  ฝั่งธารา
      สาดแสงสี?  แห่งสนธยา
      แม้นใครได้มา  สุขอุรา  จริงเอย
         โอ้อกคิดถึง  คะนึงเพื่อนใจ
      เจ้าอยู่แห่งไหน  หัวใจใฝ่หา  (ซ้ำ)
      กำแพงเพชร  สวยงามตรึงตรา  (ซ้ำ)
      ชี้ชมธารา  เจ้ามาหรือยังเอย?.

คำร้อง     :   นายประเสริฐ   ศรีสุวพันธ์
ทำนอง    :   ลาวคำหอม


ศักดิ์ศรีกำแพงเพชร

            กำแพงเพชร    เด็ดชื่อ   ลือนาม
         ไม่เข็ดยาม  ศึกสู้  ไม่รู้หนี
         กำแพงแกร่ง    คนกล้าสู้   คู่ปฐพี
         สมศักดิ์ศรี  มีชื่อ  เลื่องลือมา
            วชิรปราการ       เมืองหน้าด้าน
         องอาจกล้า   ลูกหลวงเก่า   เรานี่หนา
         ถนนพระร่วง   โบราณสถาน   ตระการตา
         ดุจมณี  มีค่า   คู่ฟ้าไทย
            งามแม่ปิง   น้ำใส   ใหญ่กว้างล้ำ
         สวยน้ำตก  คลองลาน   ตระการใส
         สวยใส  ใหญ่กว่า   อย่างน้ำใจ
         ไพร่ฟ้า  หน้าใสสวย  ด้วยไมตรี
            ด้วยเดชะ   พระบุญญา  พุทธานุภาพ
         ทุกข์ภัยราบ  บ้านเมือง   รุ่งเรืองศรี
         เป็นเมืองพุทธ   สุดยอด   ของคนดี
         สมศักดิ์ศรี  กำแพงเพชร  เด็ดงามเอย?..



คำร้อง     :   นายประเสริฐ   ศรีสุวพันธ์
ทำนอง    :   นาคราช










แก่งเกาะร้อย

            แก่งเกาะร้อย   ร้อยแก่งเกาะ  น้ำเซาะดัง
         แสนเพราะฟัง   ดังดนตรี   วงใหญ่
         ลมรื่น   คลื่นซ่า   ซัดผา   ชลาไหล
น้ำใส  ปลาว่ายเรียง   เคียงคู่กัน
หินผา   ดาดาษ  ประหลาดล้ำ
เต็มต้นน้ำ   คลองสวนหมาก    หลากสีสัน
เป็นเกาะแก่ง   ใหญ่น้อย  นับร้อยพัน
โอ้อัศจรรย์  เกาะร้อย   ลอยธารา
พฤกษาออก   ดอกสะพรั่ง   สองฝั่งน้ำ
งามล้ำ  เรืองรอง   ทองกวาวพราวตา
รวยริน  กลิ่นพยอม  หอมนาสา
หอมผกา  หวมนวล  ทวนลมแรง
สนธยา    ฟ้าเกาะร้อย   ร้อยงามตา
สุริยา   เด่นดวง  โชติช่วงแดง
ทอแสง  แดงสาดทั่ว  สลัวแสง
ทุกหนแห่ง  แก่งเกาะร้อย   ร้อยงามเอย



คำร้อง     :   นายประเสริฐ   ศรีสุวพันธ์
ทำนอง    :   เขมรปากท่อ






น้ำตกคลองน้ำไหล

         (หญิง)      กำแพงงามน้ำตก??? คลองน้ำไหล
แลวิไล  ไหลละลิ่ว?.พริ้วลมผา
(สร้อย)      สาวเอย  งามยิ่ง  จริงหนา
เป็นหลายชั้น  หลั่นลด  งดงามตา
น้ำตกผา  ซ่านกระเซ็น  เย็นซึ้งใจ
ไหลหลั่ง    พรั่งพรู    ซู่ซ่าสวยใส
เห็นแต่ไกล  ไหลซ่า  ซ่าโครม
ผันตก  ซกซ่า   ซ่า ซ่า โครม โครม
(ชาย)      น้ำใส  ไหลหลั่งล้น  พ้นอ่างผา
หมู่มัจฉา  พาคู่ว่าย  ร่ายเรียงโฉม
(สร้อย)      สวยเอย  งามยิ่ง  จริงหนา
สวยพฤกษา  บุปผางาม  ยามลมโลม
ชมนกกา  นาชนิด  ชิดชมคู่
เสียงโพระดก  โป้ป๊ก  ร้องอยู่
กาเหว่ากู่  กาเว้า  นกเขาคู
ขันอยู่  จุ๊กกรู  จุ๊กกรู  ??



คำร้อง     :   นายประเสริฐ   ศรีสุวพันธ์
ทำนอง    :   เขมรไทรโยค










รักคู่ฟ้าชากังราว

               คืนนั้นจันทร์แจ่มฟ้า  ชากังราว
กำแพงเพชรพราว  สกาวแสง  เพ็ญส่อง
ผ่องโอ้เพ็ญ  เด่นเดือน  เหมือนนมตราต้อง
ให้พี่น้อง ?.  จ้องฟ้า ?.. พาจู๋จี๋
คลื่นน้อยทยายซบหาด  ไม่ขาดสาย
แสงเลื่อมพรายสายลมพริ้ว  ลิ่วรี่?..
จันทร์คู่ฟ้าธารา??.. แม่ปิงนี้
เป็นสักขี  พี่น้อง ?.?  คู่ครองกัน
กำแพงเก่าชากังราว  ยาวเหยียด
เจดีย์เสียด  ยอดเด่น  ล้อเล่นจันทร์
กำแพงเก่า  เหมือนรักเรา  คงมั่น
เจดีย์นั้น  ผูกพัน  รักมั่นคง
โอ้องค์อินทร์วิญญาณ  พระร่วงเจ้า
ให้รักของเรา   ราบรื่น  ยืนยง
องค์อิศวร  หลักเมือง  เรืองฤทธิ์รงค์
ช่วยรักคง  คู่ฟ้า  ชากังราว??


คำร้อง     :   นายประเสริฐ   ศรีสุวพันธ์
ทำนอง    :   เขมรโพธิสัตว์












น้ำตกวังชมพู

               งามโอ้งาม  น้ำตก   วังชมพู
สวยหรู   ศิลาหลาย  รายล้อมวัง
วังชมพู   พรั่งพรู  สายธารหลั่ง
น้ำในวัง   ดังน้ำ  อโนดาตใส
เพลินชม  วังชมพู  ดูปูปลา
ว่ายไปมา  ร่าเริงรัก  ขวักไขว่
เสียงน้ำตก  นกร่ำ  พร่ำพรอดไพร
ไม้วิไล  ใบดอก  ออกไสว
ผีเสื้อสวย  หลากสี  บินวี่ว่อน
ภุมรินร่อน  โลมเล้า  เหล่าดอกไม้
วังชมพู  ธรรมชาติ  พิลาศพิไล
พาหัวใจ  น้องพี่  เป็นสีชมพู
วังเอย  วังชมพู  เพียงเวียงวังทอง
รักเราสอง   สมหวัง   ที่วังชมพู
แสนสดชื่น  รื่นรมย์  ชิดชมคู่
วังชมพู   วังเสน่ห์หา  ชากังราว??.


คำร้อง     :   นายประเสริฐ   ศรีสุวพันธ์
ทำนอง    :   เขมรเอวบาง












กำแพงเพชรของเรา

         กำแพงเพชรของเรา      โอ้เมืองเก่านานหนักหนา
      รุ่งเรืองมาแต่โบราณ         กาลครั้งตั้งสุโขทัย
         ไพร่ฟ้าหน้าใสงาม      ทุกเขตครามงามบุญทาน
      สุขสำราญบานเบิกฟ้า         ชื่นชมหล้าชากังราว
         กำแพงเก่ายาวเหยียด      เจดีย์เสียดยอดเด่นฟ้า
      งามสง่าปราการล้อม         กำแพงป้อมแปดมุมเมือง
         เรืองนามงามป้อมเพชร      เด็ดงามสิ้นป้อมอินทร์จันทร์
      มั่นคงยงยืนอยู่            ผ่านศึกสู้คู่บ้านเมือง
         เรืองไรพระไตรรัตน์      วัดวาอารามงาม
      กำแพงเพชรเรืองนาม         งามเมืองแม้น  แมนสรวง???.



คำร้อง     :   นายประเสริฐ   ศรีสุวพันธ์
ทำนอง    :   ลาวจ้อย


















พระธาตุนครชุม

            พระธาตุนครชุมเด่น   ฟ้าเรืองรอง
         เหมือนชเวดากอง      งามสง่า
         โพธิ์ยอดฉัตร         กวัดแกว่งใบ   ไหวระย้า
         ลมพัดพา         กระดึงดัง   ฟังซึ้งใจ
            องค์เจดีย์      มีพระสารี   ริกธาตุ
         เก้าองค์โอ         ภาสใส่ลำ   สำเภาไว้
         พ.ศ.  พัน         เก้าร้อยเอ็ด   สมเด็จลิไท
         ได้จากลัง         กามาไว้      ให้บูชา
            ณ  วันเพ็ญ      เด่นนภา      มาฆะมาส
         งานพระธาตุ         ทุกปีสนุก   สุขหรรษา
         พระธาตุ            นครชุม      พระพุทธา
         ชุมไพร่ฟ้า         ชุมใจรัก      สมัครสมาน
            อธิษฐานใจ      ไหว้พระ   ชนะมาร
         นมัสการ         พระเจดีย์   ปูชนัยสถาน
         ให้พบรัก         พบสุข      ทุกประการ
         สุขสำราญ         บานเบิกฟ้า   ชากังราว



คำร้อง     :   นายประเสริฐ   ศรีสุวพันธ์
ทำนอง    :   ขึ้นพลับพลานอก











กำแพงเพชรพระงาม



         พระพุทธสิหิงค์      มิ่งขวัญ      ประเทศ
      พระปกเกษ   เขตแคว้น   แดนสยาม
      พระเคยอยู่   คู่แคว้น      กำแพงงาม
      ทุกเขตคาม   งามบุญ      พระหนุนมา
         กำแพงเพชร      ราวเพชรงาม   ล้ำค่า
      พระบูชา   พระเครื่อง   เลื่องลือหนักหนา
      พระกลีบบัว   พลูจีบ      กลีบจำปา
      พระลีลา      เม็ดขนุน   บุญยิ่งใหญ่
         พระซุ้มกอ      ดาวรุ่ง      ทุ่งเศรษฐี
      เจดีย์พระธาตุ   พิลาศ      พิไล
      พระบาท   วัดเสด็จ      หลวงพ่อเพชรผ่องใส
      โอ้เรืองไร   พระไตรรัตน์   วัดวา
         มีหลักเมือง      คู่แคว้น      แดนศักดิ์สิทธิ์
      อิศวร      ทรงฤทธิ์   สถิตคู่เมืองฟ้า
      หลวงพ่ออุโมง   โมลี      มีบุญญา
      บุญรักษา   ไพร่ฟ้า      ชากังราว



คำร้อง     :   นายประเสริฐ   ศรีสุวพันธ์
ทำนอง    :   สร้อยสนตัด