จดหมายเหตุวัฒนธรรมกำแพงเพชร โดย อาจารย์สันติ อภัยราช

                                                                                       เรื่อง ย้อนรอยกำแพงเพชร
       พระบรมธาตุคู่บ้าน พระยาวชิรปราการคุ้มเมือง   ป้อมทุ่งเศรษฐีลื่อเลื่อง กำแพงเมืองเจ็ดร้อยปี
คลองสวนหมากเสด็จประพาส   ทุ่งมหาราชบทประพันธ์ดี   หลวงพ่ออุโมงค์เป็นศักดิ์ศรี คนดีศรีเมืองนครพระชุม
          วัดพระบรมธาตุ ต.นครชุม จ.กำแพงเพชร ได้มีการจัดงาน มหกรรมเฉลิมพระเกียรติ พระมหากษัตริย์ไทยกับเมืองกำแพงเพชร ระหว่างวันที่ ๒๓-๒๕ สิงหาคม ๒๕๕๗ ภายในงานจำลองบรรยากาศตลาดแบบย้อนยุค บรรยากาศภายในตลาดจะมีพ่อค้า แม่ค้า แต่งกายด้วย ชุดไทย นำอาหารที่เป็นเอกลักษณ์ของชาวนครชุมหรือร่วมสมัยวางจำหน่าย มีการแสดงร้องเพลงพื้นบ้านตลอดจนการบรรเลงเครื่องสายหรือบรรเลงดนตรีไทยสร้างแรงจูงใจและกระตุ้นให้ผู้เข้าร่วมงานสำนึกในการอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมไทย ช่วงบ่ายของวันที่ ๒๕ สิงหาคม ๒๕๕๗ เป็นเวทีเสวนาโดยท่านอาจารย์สันติ อภัยราชประธานสภาวัฒนธรรมจังหวัดกำแพงเพชร และพระราชวัชรเมธี รองเจ้าคณะจังหวัดกำแพงเพชร เจ้าอาวาสวัดพระบรมธาตุ ต.นครชุม ๑๐๘ พระพุทธเจ้าหลวงเสด็จประพาสต้นกำแพงเพชร ซึ่งมีเนื้อหาสาระดังนี้ ประพาสต้น หมายถึงการเสด็จโดยไม่เป็นทางการ ไม่ประสงค์ที่จะให้มีการต้อนรับเพราะพระองค์จะเสด็จมาให้ราษฎรได้เห็นว่าพระมหากษัตริย์ยังสามารถเสด็จมาที่เมืองกำแพงเพชรได้ โดยที่ไม่ป่วยเป็นไข้ป่าตาย สมัยก่อนนั้นราษฎรพากันเชื่อว่าใครมาเมืองกำแพงเพชร หรืออยู่ที่นี่จะเป็นไข้ป่าตาย จึงพากันอพยพไปอยู่ที่อื่น พระพุทธเจ้าหลวงออกจากพระราชวังสวนดุสิต ตั้งแต่วันที่ ๒๗กรกฎาคม ๒๔๔๙ เสด็จมาทางเรือ ผ่านลำน้ำเจ้าพระยา ถึง เขาหน่อ ต.บ้านแดน เขตรอยต่อระหว่างกำแพงเพชรกับนครสวรรค์ เมื่อวันที่ ๑๘ สิงหาคม หลังจากนั้นพระองค์เสด็จไปที่ อ.ขาณุวรลักษบุรี เพื่อพระราชทานของให้วัดและทอดพระเนตรถิ่นคนผมแดง นอกจากนี้พระองค์ยังเสด็จไปเมืองไตรตรึงษ์ วัดวังพระธาตุ เมืองกำแพงเพชร เสด็จมาวัดชีลังเกา ทรงทอดพระเนตรเมืองเก่าโดยละเอียด  พระองค์ทรงเสด็จไปคลองสวนหมากถ่ายรูปที่บ้านพะโป้ ทรงอยากเห็นผืนป่า และล่องเรือกลับมานมัสการพระบรมธาตุ เช้าวันที่ ๒๓ สิงหาคม พ.ศ.  ๒๔๔๙ เสด็จเข้าไปในวัดพระแก้ว ทรงตรัสชมว่าพระเจดีย์วัดพระแก้ว เป็นเจดีย์ลอมฟาง ทำได้งามมาก เสด็จต่อไปจนถึงวัดช้างเผือก ไปที่ศาลหลักเมือง แล้วไปที่ สระมน พระราชวังโบราณของเมืองกำแพงเพชร มีราษฎรมาเข้าเฝ้าเป็นจำนวนมาก มีสำรับกับข้าว มาเลี้ยงหลายสิบสำรับ
       นายอำเภอพรานกระต่าย คือ หลวงอนุรักรัฐกิจเป็นผู้ออกแบบสร้างถวาย ได้เสวยพระกรระยาหารกลางวันที่สระมน แล้วได้ถ่ายรูปคนงามเมืองกำแพงเพชร ทรงตรัสชมว่า ผู้หญิงเมืองนี้นับว่ารูปพรรณสัณฐานดีกว่าเมืองอื่นในข้างเหนือ พระพุทธเจ้าหลวงเสด็จประพาสต้นเมืองกำแพงเพชร ตั้งแต่วันที่ ๑๘ สิงหาคม         พ.ศ.๒๔๔๙ ประทับแรมเมืองกำแพงเพชร อยู่ถึง วันที่ ๒๗ สิงหาคม รวมทั้งสิ้น ๑๐ วัน นอกจากพระพุทธเจ้าหลวงเสด็จประพาสต้น ที่จังหวัดกำแพงเพชรแล้ว
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนินมาที่จังหวัดกำแพงเพชรถึง ๓ ครั้ง ครั้งที่ ๑ วันที่ ๒๕ มกราคม  ๒๕๑๐ เพื่อบำเพ็ญพระราชกุศล และบวงสรวงสังเวยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ณ บริเวณวังโบราณ อำเภอเมืองกำแพงเพชร นอกจากเสด็จมาเพื่อบวงสรวงสังเวยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ในวันดังกล่าวแล้ว พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงปลูกต้นสัก บริเวณหน้าศาลากลางหลังเก่าของจังหวัดกำแพงเพชร ซึ่งปัจจุบัน ต้นสักดังกล่าวยังคงแผ่กิ่งก้านสาขาสร้างร่มเงาให้แก่ชาวจังหวัดกำแพงเพชร ครั้งที่ ๒ วันที่ ๒๐ พฤศจิกายน ๒๕๑๕ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนิน พร้อมด้วยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มาบำเพ็ญพระราชกุศล ถวายผ้าพระกฐินส่วนพระองค์ ณ วัดคูยาง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงถวายพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ เพื่อเป็นทุนเริ่มต้นในการก่อสร้างอุโบสถด้านหน้า และพระนามภิไธยย่อ ส.ก. มาประดิษฐานที่หน้าบันอุโบสถด้านหลัง ครั้งที่ ๓ วันที่ ๒๙ มกราคม ๒๕๒๑ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ และสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินมาพระราชทานธงประจำรุ่น ของลูกเสือชาวบ้านของอำเภอต่างๆในจังหวัดกำแพงเพชร หลังจากเสร็จสิ้นพิธีการ     
       พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงเสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมเยียนราษฎรจำนวนมากที่มารับเสด็จฯ ในบริเวณนั้น และพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระราชดำริ เมื่อวันที่ ๓๐ มกราคม ๒๕๒๑ ให้กรมชลประทานพิจารณาวางโคลงการชลประทานท่อทองแดง เพื่อจัดหาน้ำให้ราษฎร บ้านกิโลสอง บ้านกิโลสาม บ้านกิโลหก เพื่อใช้ในการเพาะปลูก และพระราชทานแนวทางในการพิจารณาวางโครงการให้กรมชลประทานพิจารณาด้วย
   เพราะฉะนั้น การจัดงานมหกรรมเฉลิมพระเกียรติ พระมหากษัตริย์ไทยกับเมืองกำแพงเพชร ในครั้งนี้นอกจากจะให้คนรุ่นหลังได้เห็นประเพณี และวัฒนธรรมแบบย้อนยุคแล้วนั้น ยังเป็นการรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณ ของพระพุทธเจ้าหลวงเสด็จประพาสต้น เป็นประวัติศาสตร์อันน่าประทับใจ ของชาวจังหวัดกำแพงเพชรและชาวคลองสวนหมาก เป็นการเสด็จประพาสต้นที่นำความปลาบปลื้มล้นพ้นมาสู่เมืองกำแพงเพชร และไม่เพียงเท่านั้นยังขจัดภัยจากความกลัว โรคร้ายภัยพิบัติต่างๆของชาวสวนหมาก  ทำให้หมู่บ้านเล็กๆเติบโตขึ้นเป็นตำบล
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนินมาที่จังหวัดกำแพงเพชรถึง ๓ ครั้งแล้วนั้น นับว่าเป็นสิริมงคลอย่างยิ่งต่อชาวกำแพงเพชร อีกด้วย

นางสาว วิรันตรี   หิริโอ รหัสนักศึกษา ๕๕๑๑๒๑๕๔๘
โปรแกรมวิชาภาษาไทย คณะครุศาสตร์
      มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร

เขียนดี น่าสนใจ มีแนวคิดดี ให้ ๑๐ คะแนน