จดหมายเหตุวัฒนธรรมกำแพงเพชร โดย อาจารย์สันติ อภัยราช

                                                   พระบรมธาตุคู่บ้าน                        พระยาวชิรปราการคุ้มเมือง
                                             ป้อมทุ่งเศรษฐีลื่อเลื่อง                             กำแพงเพชรเมือง 700 ปี
                                             คลองสวนหมากเสด็จประพาส                  ทุ่งมหาราชบทประพันธ์ดี
                                             หลวงพ่ออุโมงค์เป็นศักดิ์ศรี                     คนดีศรีเมืองนครชุม
     เมืองนครชุมได้ปรากฏครั้งแรกจากศิลาจารึกหลักที่ ๓ (จารึกนครชุม) พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้เสด็จพระราชดำเนินมายังกำแพงเพชร เป็นการเสด็จประพาสต้น อันมีผลที่ให้เมืองนครชุมได้ ขยายตัวเป็นตำบลหนึ่ง อำเภอเมืองจังหวัดกำแพงเพชรในระยะต่อมา
     ในวันที่ 27 กรกฎาคม พ.ศ. 2449 พระพุทธเจ้าหลวงได้เสด็จออกจากพระราชวังสวนดุสิตและล่องเรือผ่านแม่น้ำเจ้าพระยาจนถึงเขตรอยต่อระหว่างกำแพงเพชรกับนครสวรรค์ เมื่อวันที่ 28 สิงหาคม พระพุทธเจ้าหลวงทรงเข้าสู่ตัวเมืองกำแพงเพชรในวันที่ 22 สิงหาคม พระองค์ได้ประทับแรมที่พลับพลาบริเวณใกล้กับวัดชีนางเกา ปัจจุบันนี้วัดชีนางเกาได้เป็นบ้านพักของรองผู้ว่าราชการจังหวัดกำแพงเพชร
     เช้าของวันที่ 23 สิงหาคม พ.ศ. 2449 พระองค์ทรงเสด็จผ่านวัดและทอดพระเนตรสามประตูคือ ประตูน้ำอ้อย ประตูบ้านโนน ประตูดั้น เสด็จไปวัดพระแก้ว เสด็จไปจนถึงวัดช้างเผือกไปที่ศาลหลักเมืองแล้วไปที่สะมน พระราชวังเมืองโบราณของเมืองกำแพงเพชร
     นายอำเภอพรานกระต่ายได้เสวยพระกระยายาหารกลางวันที่สระมนแล้วได้ถ่ายรูปคนงามของเมืองกำแพงเพชร นั่นก็คือแม่หวีดซึ่งเป็นบุตรของหลวงพิพิธอภัย พระองค์ทรงตรัสชมว่าผู้หญิงเมืองกำแพงเป็นผู้หญิงที่รูปพรรณสัณฐานดีกว่าเมืองเหนืออื่นๆ แม่หวีดรู้จักโพสท่าถ่ายรูปพระองค์ทรงชอบเพราะแม่หวีดไม่เหมือนผู้หญิงคนอื่นๆที่เวลาถ่ายรูปแล้วทำหน้านิ่งหรือไม่โพสท่าถ่ายรูปอะไรเลย
     พระพุทธเจ้าหลวงทรงเสด็จประพาสต้นเมืองกำแพงเพชรตั้งแต่วันที่ 18 สิงหาคม พ.ศ. 2449 ประทับแรมเมืองกำแพงเพชรอยู่ถึงวันที่ 27 สิงหาคม พ.ศ.2449 รวมทั้งสิ้นเป็นเวลา 10 วัน
     แต่ก่อนนั้นคลองสวนหมากถือว่าเป็นที่น่ากลัวและเลวร้ายสำหรับผู้คนที่อาศัยอยู่บริเวณนั้น ผู้คนที่นั่นต่างพากันหวาดกลัวอหิวาตกโรคหรือชาวบ้านเรียกกันว่าโรคห่า เพราะว่าน้ำลงมาแต่ห้วยในป่าไม้ แต่เงินไม่เป็นเครื่องห้ามกันให้ผู้ใดกลัวความตายได้ กะเหรี่ยงซึ่งเรียกว่า พญาตะก่า เป็นพี่ของพะโป้มาทำป่าไม้ราษฎรที่อยู่ฟากตะวันออกก็พลอยข้ามไปหากินมีบ้านเรือนผู้คนมากขึ้นความเกรงกลัวของโรคนี้ก็หายไป
     ครั้งหนึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช พร้อมกับสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถทั้งสองพระองค์เคย เสด็จมายังเมืองกำแพงเพชร 3 ครั้งด้วยกัน
ครั้งที่ 1 เมื่อวันที่ 25 มกราคม 2510 เสด็จบวงสรวงสังเวยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช
ครั้งที่ 2 เมื่อวันที่ 20 พฤศจิกายน 2515 เสด็จบำเพ็ญพระราชกุศลถวายผ้าพระกฐิน ส่วนพระองค์ ณ วัดคูยาง
ครั้งที่ 3 เมื่อวันที่ 29 มกราคม 2521 เสด็จพระราชทานธงลูกเสือชาวบ้าน ของอำเภอ ต่างๆ รวม 117 รุ่น
ครั้งที่ 1 เสด็จบวงสรวงสังเวยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ตามพระราชพงศาวดารกล่าวว่า    สมเด็จพระนเรศวร เสด็จมาประทับแรมที่กำแพงเพชร 3 ราตรีด้วยกัน
ท่านศึกษาโกศินท์ จารุวัฒน์ อดีตศึกษาธิการอำเภอคลองขลุง ได้บันทึกไว้พร้อมภาพถ่ายจำนวนมาก  ทั้งสองพระองค์ เสด็จโดยเฮลิคอปเตอร์ จากสนามบินจังหวัดพิษณุโลก มาถึงกำแพงเพชรเวลา 10.30 น.ของวันที่ 25 มกราคม 2510
     จากนั้นทั้งสองพระองค์เสด็จมายังศาลากลางจังหวัดกำแพงเพชร เพื่อเสวยพระกระยาหารกลางวัน จนกระทั่งเวลา 14.30 น. จึงเสด็จออกมาปลูกต้นสัก ณ บริเวณหน้าศาลากลางจังหวัดกำแพงเพชรโดยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงปลูกต้นสักด้านขวา และสมเด็จพระบรมราชินีนาถ ทรงปลูกต้นซ้ายของศาลากลาง แล้วเสด็จเยี่ยมพสกนิกรของพระองค์
     ปวงประชาชนนครชากังราวต่างพากันปราบปลิ้มเป็นอย่างยิ่งที่ได้ทอดพระเนตรพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระราชินีนาถที่เสด็จมาเยือนจังหวัดกำแพงเพชร สิ่งหนึ่งที่ชาวพสกนิกประทับใจอย่างยิ่งคือพระเจ้าอยู่หัวและพระราชินีนาถทรงโบกพระหัตถ์บนเฮเลคอปเตอร์เป็นอย่างมาก
     พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเสด็จมายังเมืองนครชุมทำให้ชาวบ้านปิติยินดีที่พระองค์ทรงมาเยี่ยมเยียนราษฎร ทำให้เมืองนครชุมจากที่ผู้คนต่างพากันกลัวโรคระบาดก็ทำให้ชาวบ้านกล้าที่จะกลับมาอยู่ในถิ่นฐานและประกอบอาชีพทำมาหากิน จึงทำให้เมืองนครชุมเจริญรุ่งเรืองขึ้นเรื่อยๆมาจนถึงปัจจุบัน

นางสาวสาธิดา  สุขอุ๊ด  คณะครุศาสตร์  โปรแกรมวิชาภาษาไทย  ห้อง15   รหัสนักศึกษา551121546

เขียนดี ไม่เลียนแบบ เป็นตัวของตัวเองดี ให้ ๑๐ คะแนน