จดหมายเหตุวัฒนธรรมกำแพงเพชร โดย อาจารย์สันติ อภัยราช

พระกำแพง ซุ้มกอ
   พระกำแพง ซุ้มกอ เป็นพระยอดนิยม ของ ผู้นิยมพระเครื่อง เป็นหนึ่งในเบญจภาคี แห่งจักรพรรดิพระเครื่อง  พุทธลักษณะ เป็นปางสมาธิ งดงามเป็นอันดับหนึ่ง มีทั้งเนื้อดิน เนื้อชิน และเนื้อว่าน  พบทั้ง สมาธิเพชร และสมาธิราบมีหลายขนาด ทั้งพิมพ์ใหญ่ พิมพ์กลาง พิมพ์เล็ก และพิมพ์คะแนน  มีทั้งมีลายกนกและไม่มีลายกนก  โดยเฉพาะพิมพ์ใหญ่ มีลักษณะเหมือนพระพุทธรูปเชียงแสน ผสมสุโขทัย  คือพระองค์อวบอ้วนสมบูรณ์ พระอุระผึ่ง แลดูเด่นสง่างามแบบเชียงแสน  บั้นพระองค์เรียว  การทิ้งพระพาหา และการขัดสมาธิ งดงามแบบศิลปะสุโขทัย
 
   องค์พระมีประภามณฑล รอบพระเศียร คล้ายรูปทรงของตัว ก.ไก่ หรือคล้ายดอกบัว  ชาวบ้านเรียกขานกันว่าพระซุ้มกอ ตามลักษณะประภามณฑลที่เห็น ชนิเนื้อดินจะละเอียด นุ่ม มีแร่ดอกมะขามปรากฏอย่างชัดเจน  มี ๒แบบ คือ
๑.   แบบไม่มีลายกนก จะมีเนื้อสีดำ สีเขียว สีแดง  เรียกขานกันตามสี เช่น ซุ้มกอดำ ซุ้มกอแดง ซุ้มกอเขียว เกิดจากงานเข้าเตาเผาพระในจุดที่ต่างกัน หรือสาเหตุอื่นๆ เช่นการอยู่ในอุณหภูมิและสิ่งแวดล้อมที่ต่างกันมา หลายร้อยปี แต่ทุกแบบก็มีประภามณฑล คล้ายรูปทรงตัว ก. ไก่
๒.   แบบที่มีลายกนก พัฒนามาจากแบบไม่มีลายกนก  เพิ่มการเปล่งรัศมีออกจากพระวรกาย โดยทำเป็นลายกนกอย่างงดงาม  อ่อนช้อย ที่สุด

พระซุ้มกอ มีคำนิยามในวงการพระเครื่องว่า มีกูไว้ไม่จน  อันหมายถึงการมีโชคลาภ ยอดแห่งเมตตามหานิยม โภคทรัพย์ และความเป็นสิริมงคลสูงสุด  ใครได้ครอบครองไว้ จะเป็นผู้ เกียรติยศ ลาภยศ และสรรเสริญ ชั่วกาลนาน
   เรามักพบพระซุ้มกอ ที่กรุทุ่งเศรษฐี      กรุวัดพิกุล  กรุวัดพระบรมธาตุ   กรุบ้านเศรษฐี    กรุฤาษี และกรุวัดซัมกอ สนนราคา สูงสุดในบรรดาพระเครื่องเมืองกำแพง เลข ๗ หลักขึ้นทุกองค์

                     สันติ อภัยราช    ๙ กพ. ๕๘