จดหมายเหตุวัฒนธรรมกำแพงเพชร โดย อาจารย์สันติ อภัยราช

พระกำแพงนางพญา
   พระกำแพงนางพญา เป็นหนึ่งในพระเครื่องพิมพ์ทรงสามเหลี่ยม มีความโดดเด่นที่พุทธลักษณะอันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของเมืองกำแพงเพชร ที่ไม่มีที่ใดจะทำได้เหมือนหรือใกล้เคียงได้ พระนางกำแพง เป็นพระเครื่องศิลปะสุโขทัย ติดมาทางช่างสกุลกำแพงเพชร ขนาดความสูงประมาณ 2 ซ.ม. กว้าง 1.5 ซ.ม. มีทั้งเนื้อดิน เนื้อชิน เนื้อว่านและเนื้อตะกั่วสนิมแดง ปรากฏทั้งหมด 3 พิมพ์ คือ พิมพ์ลึก พิมพ์ตื้น และพิมพ์ฐานตาราง แต่ที่เป็นที่นิยมที่สุดจะเป็น "พระนางพญากำแพงเพชร พิมพ์ลึก"  เป็นพระปางมารวิชัย ประทับนั่งบนฐานหนึ่งขั้น ภายในกรอบรูปสามเหลี่ยม พระองค์ล่ำสัน มีกล้ามเนื้อ พระอุทรอวบอ้วนเป็นลอน เห็นเส้นสังฆาฏิ และชายจีวร พาดผ่านพระอุทรเลยพระพาหาออกมา มีทั้ง เนื้อ
ชินเนื้อดิน มี สีแดง เหลือง ดำ เขียว หาชมได้ยากมาก
 

   พระกำแพงนางพญา ว่าด้วยเรื่องพุทธคุณ พระนางพญากำแพงเพชร นี้ก็นับเป็นพระเครื่องที่มีพุทธคุณเป็นเลิศครบครันตามแบบฉบับของพระเครื่องเมืองกำแพงเพชร แต่ด้วยความที่จำนวนพระมีมากและปรากฏพบแทบจะทุกกรุ ทั้งบริเวณลานทุ่งเศรษฐี ฝั่งนครชุม พระนางกำแพง กรุวัดบรมธาตุ กรุวัดพิกุล กรุอาวาสน้อย กรุอาวาสใหญ่ กรุป่ามืด กรุวัดพระแก้ว กรุนาตาดำ กรุสี่อิริยาบถ กรุตาพุ่ม และอีกมากมายหลายกรุใน จ.กำแพงเพชร เรียกได้ว่า "พระนางพญากำแพง เพชร" นับเป็นพระกรุเก่าแก่พิมพ์หนึ่งของ พระเครื่อง จ.กำแพงเพชร เมืองแห่งพระเครื่องล้ำค่ามากมาย และทรงไว้ซึ่งพุทธคุณเป็นเลิศครบเครื่องครบครัน  ดีทางเมตตามหานิยม ความเป็นสิริมงคล และโภคทรัพย์ ตลอดจนโชคลาภ  เมื่อหญิงใดได้แขวน พระกำแพงนางพญา จะสง่างามและน่าเกรงขาม
   พระนางพญากำแพง หรือกำแพงนางพญา  หาได้ไม่ยาก สนนราคา อยู่ประมาณ เลขห้าหลัก แต่พุทธลักษณะงดงามมาก มากหลายแบบ หลายพิมพ์  เช่นนางเสน่ห์จันทร์  นางบัลลังก์แก้ว   นางอู่ทอง   นางฐานบัว   นางหูบายศรี ซึ่งแต่ละแบบจะนำเสนอในตอนต่อๆไป

                  สันติ อภัยราช  ๙ กพ. ๕๘