จดหมายเหตุวัฒนธรรมกำแพงเพชร โดย อาจารย์สันติ อภัยราช

ที่มาของเรื่องเล่า ชาวปากคลองสวนหมาก
เมื่อปีพุทธศักราช ๒๕๓๗ – ๒๕๓๘ อาจารย์สันติ อภัยราชและคณะ ได้ทำวิจัย เรื่องทุ่งมหาราชกับประวัติศาสตร์กำแพงเพชร ได้สัมภาษณ์ปราชญ์ท้องถิ่นบ้านปากคลองสวนหมาก (ตำบลนครชุม) ไว้จำนวนมาก และเก็บข้อมูลนี้ไว้กว่า ๒๐ ปี เมื่อมีโอกาสทำหนังสือเรื่องเล่าชาวปากคลอง  จึงได้นำข้อมูลมาเรียบเรียง เป็นเรื่องเล่าชาวปากคลอง ตามคำบอกเล่าของ ท่านผู้มีพระคุณที่มีรายชื่อดังต่อไปนี้ (เกือบทั้งหมดถึงแก่กรรมไปแล้ว)
๑.   แม่ทองสิน กวดกาง และแม่สุภา ใจผ่อง   ปราชญ์ชาวปากคลองสวนหมาก
๒.   แม่ถวิล เอกปาน          ปราชญ์ชาวปากคลองสวนหมาก
๓.   อาจารย์ประเสริฐ  ศรีสุวพันธ์            นักประวัติศาสตร์ชาวปากคลองสวนหมาก
๔.   นายสุเทพ     ทรงสวัสดิ์                 อดีตพ่อค้าไม้ชาวปากคลองสวนหมาก
๕.   แม่สำเนียง ชูพินิจ         น้องสาวแท้ๆครูมาลัย ชูพินิจ
๖.   นายสมพงษ์  พนมวาสน์      อดีตผู้นำชาวบ้านปากคลองสวนหมาก
๗.   อาจารย์ถนิม  บุญหนัก               หลานชาย แม่ทองย้อย ภรรยาพะโป้
๘.   นายสมศักดิ์  ศิริไพบูลย์      อดีตพ่อค้าไม้ชาวปากคลองสวนหมาก
๙.   อาจารย์สำรวม พูลเขียว       อดีตผู้อำนวยการโรงเรียนวัชรวิทยา
๑๐.   พระครูวิศาลวชิโรภาส (ทองหล่อ)        อดีตเจ้าอาวาสวัดสว่างอารมณ์ ปากคลองสวนหมาก
๑๑.   พระสิทธิวชิรโสภณ (ช่วง)                    อดีตเจ้าอาวาสวัดพระบรมธาตุ และอดีตเจ้าคณะจังหวัด
                                                                กำแพงเพชร
          ๑๒ สิบตำรวจโทจันทร์  อุดม      อดีตผู้นำชุมชนชาวปากคลองสวนหมาก
   ๑๓แม่เน้ยก้วย รัตนบรรพต                   ภรรยานายทองทรัพย์ รัตนบรรพต บุตรชายพะโป้
ได้นำคำบอกเล่า ของทุกท่าน มาเรียบเรียงเป็น เรื่องเล่าชาวปากคลองด้วยความเคารพ ใน ความเป็นปราชญ์ของท่าน ถ้าไม่บันทึกไว้ ตั้งแต่ปี ๒๕๓๗ เราไม่แน่ใจว่าเรื่องเล่าชาวปากคลองนี้ จะอยู่คู่ปากคลองตลอดไปหรือไม่ ขอบคุณ ท่านผศ.อรองค์ แจ่มผล และคณะจากมหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร ที่เห็นความสำคัญ ของสิ่งที่ผู้คนมองผ่าน นำมาบันทึกไว้เป็นเรื่องเล่าชาวปากคลอง ในวันนี้
ขอบคุณหลานสาว ที่น่ารัก เด็กหญิงถวิกา อินทรโส นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๓ จากกำแพงเพชรเพชรพิทยาคม ภายใต้การดูแลของ อาจารย์ปริพน กรรณิกา ครูชำนาญการพิเศษโรงเรียนวัดคูยาง ที่ทำให้ภาพประกอบสวยๆและมีคุณค่าสำเร็จอย่างงดงาม
                                                         
           สันติ อภัยราช
อาจารย์ ๓ ระดับ ๙ ครูเชี่ยวชาญ กรมสามัญศึกษา
ศิลปศาสตรมหาบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (วัฒนธรรมศึกษา)
อดีตประธานสภาวัฒนธรรมจังหวัดกำแพงเพชร ๓สมัย
ผู้ทรงคุณวุฒิด้านวัฒนธรรมจังหวัดกำแพงเพชร