จดหมายเหตุวัฒนธรรมกำแพงเพชร โดย อาจารย์สันติ อภัยราช

      จัดการแสดง แสงเสียงมาตั้งแต่ ปี ๓๕ ในงานประเพณี นบพระเล่นเพลง ทำที่วัดพระแก้วเป็นส่วนใหญ่ วัดพระสี่อิริยาบถ ๒ ครั้ง วัดช้างรอบ ๑ครั้ง ครั้งที่พิสดารที่สุดคือ การทำในคูเมืองปี ๒๕๕๐ จัดให้เทศบาลเมืองกำแพงเพชร ๒ ครั้ง ในงานลอยกระทง จัดให้คลองขลุง ๑ครั้ง คราวเปิดบรมราชานุสาวรีย์รัชกาลที่ ๕ จัดให้วัดพระบรมธาตุอีกกว่า ๑๐ครั้ง
                          จัดการแสดงแสงเสียงครั้ง ที่ท้าทายที่สุด ในการดำเนินการมากว่า ๒๐ ครั้ง  การแสดง แสงเสียงครั้งที่สำคัญที่สุดครั้งนี้คือ การแสดง แสงเสียงสื่อผสมสามมิติ ผ่านม่านน้ำ เรื่อง พระบารมีมากล้น เสด็จประพาสต้น กำแพงเพชร  ในงานแข่งขันเรือยาว ประเพณีลำน้ำปิง ประจำปี ๒๕๕๓เหตุที่ท้าทายที่สุดเพราะจัดกลางลำน้ำปิง และไม่มีสะพานข้ามไป ใช้เรือขนส่งนักแสดงและผู้กำกับ
             ความจริงกลางลำน้ำปิงได้จัดการแสดงมา สองครั้งแล้ว งานของเทศบาลเมืองกำแพงเพชร แต่ทำได้ง่ายกว่า ในคราวนี้มีการจัดสื่อผสมม่านน้ำด้วย ทำให้การดำเนินการลงตัวได้ยากยิ่ง นับว่าเป็นการแสดงที่ท้าทายความสามารถทั้งหมด ของเรา
         เริ่มต้นอาจารย์สันติ อภัยราช ประธานสภาวัฒนธรรมจังหวัดกำแพงเพชร ได้รับมอบหมาย การจัดงานสองงานพร้อมกัน จากนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดกำแพงเพชร คุณจุลพันธ์ ทับทิม และคุณจักรไตรภพ หนุนเพชร ปลัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดกำแพงเพชร ประมาณ เดือนพฤษภาคม ๒๕๕๓ ความจริงท่านทาบทามไว้ ตั้งแต่เดือนตุลาคม ๒๕๕๒ แล้ว สองเรื่องดังกล่าวคือ
๑.   การแสดงแสงเสียง สื่อผสมสามมิติ ผ่านม่านน้ำ เรื่องเกี่ยวกับพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จประพาสต้นกำแพงเพชร ในเดือนสิงหาคม ๒๔๔๙
๒.   การแสดงตลาดย้อนยุคสมัยพระพุทธเจ้าหลวงเสด็จประพาสต้นกำแพงเพชรกว่า ๕๐ร้านค้า
เป็นอาหารคาวหวาน สมัยรัชกาลที่ ๕
          รับปากว่าจะทำให้ดีที่สุดเริ่มเขียนบทใช้เวลา สามสัปดาห์  เป้าหมายให้คนรักบ้านเมืองมากที่สุด โดยอ่านวรรณกรรมทุ่งมหาราชใหม่อีก ๒ จบ เพื่อนำตัวละครสำคัญคือ พะโป้ ทิด รื่น มาพบกันอย่างอาจหาญและจงใจอย่างที่สุด บรรจงเขียนอย่างตั้งใจที่สุด เพื่อให้คนในชาติเกิดความสามัคคีกัน
และให้คนกำแพงเพชร ระลึกถึงพระปิยมหาราชและพระเจ้าอยู่หัวของเราอย่างดีที่สุด
          ที่สำคัญที่สุดคือการสอดแทรกวัฒนธรรมประเพณีของกำแพงเพชร ลงไปให้มากที่สุด
โดยใส่เพลงเรือ เพลงแม่ศรี รำกลองยาว รำโทน ลงไปอย่างแนบเนียนที่สุด และสิ่งที่ให้เป็นเอกที่สุดคือการนำเสนอภาพของพระพุทธเจ้าหลวงผ่านม่านน้ำ ประมาณ ๑๕๐ ภาพจะทำอย่างไรให้ดีที่สุด
เป็นการบ้านที่แสนท้าทายมากที่สุด





           ต้นเดือนกรกฏาคม ๒๕๕๓ บทเสร็จ วางแผนเสร็จ ส่งบทไปให้อาจารย์ชนินทร์ อ้นอารี อ่าน
ส่งบทไปให้องค์การบริหารส่วนจังหวัดดู ทาบทามนักแสดง จากวิทยาลัยภักดีพณิชยการและเทคโนโลยี
โดยผ่านอาจารย์ธิติมา มหะบุญพาชัย (อาจารย์จ๋า) ได้รับการตอบรับอย่างดีที่สุด คือใช้จินตลีลาชุด    เพลง ปิยราชาบารมี ของคุณอธิคม สือพัทธิมา เพลงที่บรรยายถึงพระพุทธเจ้าหลวงอย่างดีที่สุดเห็นภาพชัดเจนที่สุด และขอจินตลีลาชุด จบอีกหนึ่งชุด อาจารย์จ๋า แนะนำให้ใช้ เพลงแผ่นดินของเรา เพลงพระราชนิพนธ์ เพราะในเพลงมีบรรยากาศคล้ายของเมืองกำแพงเพชร มากที่สุด ตกลงเรื่องชุดและค่าใช้จ่ายทั้งหมด อาจารย์จ๋า น่ารักที่สุด คือทำให้ ซ้อมให้ หาชุดให้ เบ็ดเสร็จหมดเลย เบาใจไปหนึ่งเรื่อง



     มาถึงตอนหนักใจอีกตอนหนึ่ง ประสานงานไปทางวชิรปราการวิทยาคม ถึงอาจารย์สุปราณี แสงทอง น้องสาวที่น่ารัก เรื่องขอนักเรียนวชิรปราการวิทยาคม  ประมาณ ๒๐คน เพื่อเล่นเพลงเรือ และรำโทนตลอดจนเป็นชาวบ้าน ทั้งเรื่อง และขอพระเอก คือทิดรื่น  (เพราะพระเอกเก่าของเรา       คือเทพนิมิตร คุณุ ถึงแก่กรรม ไปเมื่อต้นปี) อาจารย์สุปราณี แสงทอง แนะนำ ให้รู้จักธวัช ให้พร ครูจ้างสอนโรงเรียนกำแพงเพชรพิทยาคม ว่าเป็นคนเก่งมีฝีมือ เป็นศิลปิน     และให้หมายเลขโทรศัพท์มา
เมื่อได้คุยกับครูธวัช ให้พร แล้วไม่ผิดหวัง เพราะนับว่าเป็นยอดฝีมือคนหนึ่ง จึงเลือกครูธวัชเป็นพระเอกคือทิดรื่น ครูธวัช ได้แนะนำให้รู้จัก อาทิตยา ทองคลัง นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔ จากโรงเรียนกำแพงเพชรพิทยาคม ซึ่งพอใจในความสามารถและคุณสมบัติของเธอมากที่สุดเธอชื่อเล่นชื่ออูม ตกลงได้คนเก่งสองคนแล้ว
      คนสำคัญอีกคนคือป้าแคล้ว ผู้หญิงแกร่งของปากคลอง นักแสดงที่เหมาะสมสองคน    คืออาจารย์สุภาณี พิทักษ์วงษ์  และอาจารย์กรองใจ สว่างแจ้ง ทาบทามอาจารย์สุภาณี สายันต์ (ครูตุ่ม) ตกลงเพราะท่านเข้าใจในบุคลิกของป้าแคล้วเป็นอย่างดี ลงตัวไปอีกคน งานใกล้สำเร็จแล้ว


(http://lh4.ggpht.com/_0m7IBKlXi6Q/TIB8eUBSz7I/AAAAAAAABO0/MlpAJCDKFe0/SAM_5164%20%28Small%29.JPG)
    พะโป้ เป็นคนสำคัญมาก เลือกหลายคน แต่คุณสมบัติไม่ครบ เพราะพะโป้ เป็นคนที่มีบทบาทดีและมากที่สุด  ในเรื่อง ต้องเป็นคนอ่อนนอกแข็งใน ใจเหี้ยม คุณจันทรา กุลนันทคุณ นักวิชาการวัฒนธรรมแนะนำ ให้เลือกครูเผ (ครูสะเทื้อน นาคเมือง ) เจ้าของคณะลิเกเด็กคลองขลุงบำรุงศิลป์  ท่านมีคุณสมบัติใกล้เคียงพะโป้มาก จึงตกลง ให้ครูเผ เป็นพะโป้ เบาใจไปอีกคน



   พระยาวิเชียรปราการ เจ้าเมืองกำแพงเพชร ท่านเป็นคนมีบุคลิกเป็นผู้ใหญ่และสง่างามมาก เยือกเย็น พูดเพราะ เป็นยอดทางมนุษยสัมพันธ์  มองไปที่น้องรัก ของเรา อาจารย์สมพร จันทรปิฎก บุคลิก ตรงที่ สุด แต่มีปัญหาว่า จะว่างหรือไม่ จึงโทรไปทาบทาม  อาจารย์สมพร จันทรปิฎก ตอบตกลง เบาใจไปอีกเรื่อง



     สุดใจ นางเอก มองไปที่สุชาดา บางโปร่ง ( อ้อ) นักเรียนโรงเรียนวชิรปราการวิทยาคม ถามไปทางวชิรปราการวิทยาคม ตอบตกลง เธอรำแม่ศรีได้สวยมาก จำเป็นต้องเป็นสุชาดา บางโปร่ง
และเธอเป็นศิลปินเต็มตัว ไม่ให้ด้อยไปกว่า อาทิตยา ทองคลัง (แม่ทองย้อย) เพราะสร้างบุคลิกไว้เสมอกัน



      เพลงเรือ ได้ร้องขอให้ ครูลมัย มีขันหมาก ช่วยประพันธ์ให้ และอัดเสียงให้ด้วย ได้รับความกรุณาจากครู ลมัย พี่เกริก และหลานๆของครูละมัย
ท่านอาจารย์เกริก   เกิดพันธุ์   นักร้องเพลงพื้นบ้านกิตติมศักดิ์
นางสาว ปัทมา  มีขันหมาก  นศ.ปี 4   คณะศึกษาศาสตร์   สาขาวิชาภาษาไทย ,มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
เด็กหญิง พิมพ์ลภัส  วัดพ่วงแก้ว
เด็กหญิง  หทัยภัทร  แกมสุข
เด็กชาย  จักรณรงค์  อินพหล
เด็กชาย  ตะวัน  ปรารสุนทร
     อาจารย์ขนินทร์ อ้นอารี มาอัดเสียงสำเร็จ เกือบ ๖ โมงเย็น  
จบไปอีกเรื่อง





     ส่วนกลองยาว ได้ไปพบครูสกุล ตะปินตา ท่านตกลงและ แต่งเพลงให้ด้วย นำเสนอนักแสดงกว่า ๔๐คน เราไม่ขัดข้อง ขอให้เริ่มฝึกซ้อมและอัดเสียง ทำได้ดีมากทั้งคณะ







   คราวนี้ ต้องไปหาเรือ หาแพ มาเข้าฉาก  ไปหานายเล็ก อาจหาญ ชาวเรือ ที่เคยมาช่วยงานแสง เสียงลอยกระทงของเทศบาลกำแพงเพชร
ไปยืมเรือ นายแหลม แห่งร้าน ซุ้มมะขาม เรือสวยแต่ต้องซ่อมทั้งหมดตกลงออกค่าใช้จ่ายในการซ่อมให้ทั้งหมด เป็นเรือชะล่า ร่อนกรวดเมื่อกว่า๕๐ปีที่ผ่านมา ไปหาเรือพระวิเชียรปราการ ไปได้เรือ ที่ร้านโมฬี คอมพิวเตอร์ คุณปุ๊  บ้านอยู่บ้านดิบให้ยืมมา แต่ต้องซ่อมทั้งหมด ไปยืมแพของคุณปรีดา ร้านเทคโน (เจ้าของเทคโน รีสอร์ท) ๒ แพ ต้องซ่อมตามปกติ  ไปเช่าเรือสำราญ ของอบต.ดำ มาอีกลำ เรือให้นักแสดงได้พักผ่อน
ให้นายเล็กพาลูกน้อง มาช่วยอีก ๑๐คน กว่าจะเสร็จเข้าไป ๑๐ กว่าวัน ขอให้คุณปรีชา แก้วสุข ปิยมิตร ที่น่ารัก ช่วยลำเลียงเรือให้ ทั้งหมด ต้องขอบคุณไว้มากอีกท่านหนึ่ง
  เรื่องเงินทุนในการดำเนินการ ทั้งสองเรื่องกว่าล้านบาทเป็นเรื่องใหญ่มาก แต่คงไม่พูดถึงเพราะมีเรื่องที่ซับซ้อนมากๆ และมีหลายอย่างที่ไม่สามารถกล่าวได้  แต่ก็ใช้เงินส่วนตัว ในการดำเนินการล่วงหน้าก่อน ขอบคุณเจ้าหน้าที่ อบจ.ทุกท่าน คุณเรียม คุณเพทาย ช่างป๊อบ ช่างโต










ท่านจุลพันธ์ ทับทิม นายก คุณจักรไตรภพ หนุนเพชร ปลัด ที่อำนวยความสะดวกให้ทุกเรื่อง  ขอบคุณคุณวิไล สรรพากรอำเภอเมือง ที่กรุณาชี้แนะทางออกไห้
  อาจารย์ชนินทร์ อ้นอารีแห่งวิทยาลัย เทคนิค ทำระบบเทคนิคทั้งหมด เพราะเป็นงานในน้ำยากมากๆ แต่ได้รับความร่วมมือจากทุกฝ่ายอย่างยอดเยี่ยม ม่านน้ำและเครื่องฉายราคาสูงมาก แต่ก็สามารถประสานงานเอามาได้ ต้องขอบคุณ อาจารย์ชนินทร์ อ้นอารี อย่างมาก มันไม่ง่ายอย่างที่ทุกคนคิด เพราะตั้ง ทำเวที ให้เข้ากับการแข่งเรือด้วย วางแผนไว้เป็นแผนหนึ่ง แผนสอง แผนสาม ตกลงต้องใช้แผนพิเศษ เพราะทุกแผนใช้ไม่ได้ เพราะสิ่งที่ไม่สามารถควบคุมได้คือธรรมชาติ ระดับน้ำ ในแม่น้ำ และฝน ที่ตกอย่างไม่ลืมหูลืมตา

 ต้องพึ่งสิ่งศักดิ์สิทธิ์ คือ เจ้าพ่อหลักเมืองกำแพงเพชร  หลวงพ่อโม้ พระยาวชิรปราการ บนบานศาลกล่าวให้ท่านช่วย ในการ ดำเนินการทั้งหมด คือให้ปลอดภัย และฝนไม่ตก เพราะแสดงในน้ำอันตรายมากๆ
  ตกลงท่านช่วยเราจริงๆ คือปลอดภัย แบบไม่มีปัญหาตามมา สามารถแสดงได้อย่างดีมากๆ คนชมกันทั้งเมือง คงเป็นเพราะความตั้งใจจริงที่จะรับใช้บ้านเมือง

  พิธีกร กิตติมศักดิ์ ครูอ้อย อารีรักษ์ ปานพรหม ทำหน้าที่อย่างมีหัวใจทองคำ ช่วยอย่างดีที่สุด ต้องบันทึกไว้ในประวัติศาสตร์กำแพงเพชรหน้าหนึ่ง
  ครูชุติมา เคหะลูน ครูยุพิน เรียนทัพ ครูปองสุข แดงศิริ ครูสุปราณี แสงทอง ครุศิริลักษณ์ ยศปัญญา  และน้องๆอีกหลายท่าน ช่วยกำกับการแสดงได้อย่างคาดไม่ถึง แก้ปัญหาให้ทุกเรื่อง ขอขอบคุณแทนกำแพงเพชร   ครูเรืองศักดิ์ แสงทอง ช่วยถ่ายภาพ เพราะท่านเป็นยอดฝีมือ  คุณจักรพรรดิ์ ร้องเสียง  ตากล้องบันทึกวิดิทัศน์    อาจารย์ศิรินุช ศิริชัย บริการเรื่องอาหาร อย่างน่ารัก



 คุณจันทรา กุลนันทคุณ คุณพชรพรรณ ขุ่มเปี่ยม ดูแล ช่วยเหลือ และให้กำลังใจอย่างดีมาก ตลอดงาน คุณอธิคม สือพัทธิมา หาเสื่อยางมาให้ปูเวที คุณสุรศักดิ์ (ร้านศ.ศิลป์) ช่วยแต่งเวทีให้ ทำให้ดูดีขึ้น


  ความจริงแล้ว เป็นบุญของเรา และบ้านเมือง  ที่มีคนช่วยมากขนาดนี้ เริ่มซ้อม วันที่ ๒๒ สิงหาคม ๒๓ สิงหาคม ซ้อมใหญ่ ๒๔ สิงหาคม
ฝนตกทุกวันแต่ไม่เป็นอุปสรรค เพราะสามารถซ้อมได้ นักแสดงทุกคน ให้ความร่วมมืออย่างดีเยี่ยม ไม่มีใครย่อท้อต่อความยากลำบาก ทุกคนทำงานเพื่อบ้านเมืองร่วมกัน อย่างสุดจิต สุดใจ และอาจเป็นบุญบันดาล ให้มาพบแต่คนดีๆ มารับใช้กำแพงเพชรร่วมกัน งานจึงมีข้อบกพร่องน้อยที่สุด การซ้อมผ่านไป ถามว่าเหนื่อยไหม เหนื่อยมาก เพราะเป็นงานยากที่สุด ท้าทายที่สุด เท่าที่เคยทำมา และการติดต่อไม่มีสะพาน นับว่ายากที่สุด แต่แล้ว ด้วยความตั้งใจจริงใจ กับบ้านเมืองทำให้ทุกอย่างผ่านพ้นไป อย่างงดงามที่สุด ท่ามกลางคำยกย่องชมเชยจากทุกฝ่าย มีอุบัติเหตุ วันซ้อมวันสุดท้าย แต่ไม่มีใครเป็นอะไร สิ่งศักดิ์สิทธิ์ ช่วยจริงๆ










 การแสดงวันแรก วันที่ ๒๕ สิงหาคม ๒๕๕๓ เรียบร้อยดี มีผู้คนชมมากมาย หลวงพ่อพระศรีวชิราภรณ์ เจ้าอาวาสวัดพระบรมธาตุ รองเจ้าคณะจังหวัดกำแพงเพชร ให้กำลังใจออกอากาศทาง สถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย จังหวัดกำแพงเพชร ตอนเช้าวันที่ ๒๖ สิงหาคม ต้องขอบพระคุณท่านที่ท่าน ดูการแสดงอย่างเข้าใจ ในบทประพันธ์ ท่านชื่นชม อย่างจริงใจ และท่านมาชมอีกในวันที่ ๒๗ สิงหาคม ได้มีโอกาส ไปนมัสการท่าน















  การแสดงวันที่ ๒ วันที่ ๒๖ สิงหาคม  มีฝนตกลงมา หนักมากในตอนหัวค่ำ ตอนแสดงตกพรำๆ แต่คนชมไม่ถอย นักแสดง ไม่ถอย สำเร็จไปด้วยดี วันนี้ ต้องไปนั่งเฝ้า นักแสดงด้วนตนเองบนแพ เพื่อให้กำลังทุกคน ที่เสียสละเพื่อบ้านเมืองร่วมกัน แม้สาหัสเพียงใดก็ต้องทน เพราะทุกคนทนเพื่อบ้านเมืองร่วมกัน วันนี้เมื่อแสดงเสร็จต้องรื้อเวทีการแสดงออกเพื่อแข่งเรือ เลยกลับดึกมาก แต่โก้ (ณัฏฐ์พล สุขสอน) ลูกศิษย์ ทำหน้าที่เหมือนเลขา ช่วยดูแล ทำให้สบายมากขึ้น ต้องขอบคุณ




















 วันสุดท้าย ๒๗ สิงหาคม ต้องนำเวที มาติดตั้งใหม่ เสร็จเกือบสองทุ่ม เริ่มแสดง วันนี้ มีคนชมมากจริง ๆ คิดว่านับหมื่นคน นักแสดง แสดงอย่างสุดชีวิต ฝนไม่ตก อากาศดีมาก ทุกอย่างสำเร็จ ไปด้วยดี ขอบคุณทุกท่าน ที่กรุณาทำให้งานสำเร็จไปด้วยดี พระบารมี มากล้น เสด็จประพาสต้นกำแพงเพชรจริงๆ





























  เหลือเบิกเงิน ที่ จ่ายล่วงหน้าไปแล้ว  และตามใช้หนี้ ทุกคน เพื่อไม่ให้ติดค้าง คืนของทุกอย่างที่ยืมมาในสภาพดีกว่าเดิม มีเวลาจะเล่าให้ฟังต่อถึงเมื่องานสำคัญเสร็จแล้ว

                                                                                                               สันติ อภัยราช
                                         (http://lh5.ggpht.com/_0m7IBKlXi6Q/TIB6KCncDtI/AAAAAAAABOU/Qrk5Ea-dQZM/SAM_4892%20%28Small%29.JPG)                                                                        ๑ กันยา ๕๓