จดหมายเหตุวัฒนธรรมกำแพงเพชร โดย อาจารย์สันติ อภัยราช

[/color]

ออกอากาศ สถานีวิทยุ อสมท.กำแพงเพชร คลื่น ๙๒.๗๕  วันเสาร์ที่ ๗ พฤษภาคม  ๒๕๕๔ รายการลั่นเมือง ๑๑.๐๐ น. - ๑๒.๐๐ น.

ออกอากาศสถานีวิทยุ  เครือข่ายประชาชนกำแพงเพชร คลื่น  ๑๐๐.๒๕ วันเสาร์ที่  ๗ พฤษภาคม  ๒๕๕๔ รายการรอบรู้ ชูประเด็น เวลา ๑๕.๐๐ - ๑๗.๐๐ น.

ออกอากาศ สถานีวิทยุ กองทัพภาค ๓กำแพงเพชร คลื่น  ๑๐๕  วันจันทร์ที่  ๙ พฤษภาคม ๒๕๕๔ เวลา ๒๐.๐๐น.- ๒๑.๐๐ น.

ออกอากาศ สถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทยกำแพงเพชร คลื่น ๙๗.๗๕  วันอังคารที่ ๑๐ พฤษภาึคม ๒๕๕๔ เวลา ๑๐.๐๐น. - ๑๑.๐๐ น.

วันพืชมงคล มีความหมายมากต่อสังคมไทย แม้ เป็นประเพณีนี้จะเป็นประเพณีเก่าแก่ แต่เมื่อ ทำพิธีเสร็จประชาชนของเราพากันมา แย่งเก็บเมล็ดที่ หว่านกันเป็นพันคน แสดงว่าวันพืชมงคล ยังเป็นความเชื่อของคนไทย สืบเนื่องกันมานับพันปี อันเป็นกำลังใจเกษตรกรทุกคนนับเป็นภูมิปัญญาที่สำคัญยิ่งในสังคมไทยอีกประเพณีหนึ่ง

      หมายถึง วันที่กำหนดพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ เป็นพระราชพิธีเก่ามาแต่โบราณที่เสริมสร้างขวัญและกำลังใจแก่เกษตรกรของชาติ เพื่อเป็นการระลึกถึงความสำคัญของเกษตรกรที่มีต่อเศรษฐกิจไทย โดยมีการจัดพระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ มีสืบเนื่องมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย ซึ่งพระราชพิธีนี้จะกระทำที่ท้องสนามหลวง ประกอบด้วย 2 พระราชพิธีคือ พระราชพิธีพืชมงคล และพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ
(http://www.thaifolk.com/image/ploughing/plough06.jpg)
         พิธีพืชมงคล เป็นพิธีทำขวัญเมล็ดพืชพันธุ์ต่างๆ เช่น ข้าวเปลือกเจ้า ข้างเหนียว ข้างฟ่าง ข้าวโพด ถั่ว งา เผือก มัน เป็นต้น ฯลฯ มีจุดมุ่งหมายที่จะให้เมล็ดพันธุ์เหล่านั้น ปราศจากโรคภัย และ ให้อุดมสมบูรณ์เจริญงอกงามดี

         พิธีแรกนาขวัญ เป็นพิธีเริ่มต้นการไถนาเพื่อหว่านเมล็ดข้าว มีจุดมุ่งหมายที่จะให้เป็นอาณัติสัญญาณว่า บัดนี้ฤดูกาลแห่งการทำนาและเพาะปลูกได้เริ่มขึ้นแล้ว

สังคมไทย เป็นสังคมแห่งความเชื่อถือในโชคลาง และหมอดู ทำให้ ภูมิปัญญาในการเชื่อที่สอดแทรกถึง ประโยชน์ที่ได้รับจากความเชื่อ มีลักษณะ พูดตรงๆอาจไม่เชื่อแต่ต้องสอดแทรกด้วย สอดแทรกไว้ ทำให้ในความเชื่อนั้นเกิดประโยชน์ต่อคนไทยและต่อสังคมไทย มาตลอด นับแต่สร้างชาติ

สำหรับวันพืชมงคลปีนี้ จะกล่าวถึง  ?ไม้มงคล? มีรวม ๙ ชนิด ได้แก่

            ๑. ไม้ราชพฤกษ์ หมายถึง ความเป็นใหญ่ และการมีอำนาจวาสนา เป็นพันธุ์ไม้พุ่มยืนต้น มีลักษณะเปลือกขม มีชื่อพื้นเมืองว่า ราชพฤกษ์ป่า ชื่อทางพฤกษศาสตร์ Cassia agnes Brenan วงศ์ Leguminosae

ภูมิปัญญาคือ เป็นต้นไม้ ที่เป็นเจ้าแห่งต้นไม้ มีดอกสวยมาก ออกดอกในฤดู ร้อน งดงามที่สุดทำให้ผู้ชม ได้ชื่นชมในความสวยงาม        
        ๒. ไม้ขนุน หมายถึง หนุนให้ดีขึ้น ร่ำรวยขึ้น ประกอบกิจการใดจะมีผู้เกื้อหนุน เป็นไม้ที่มีชื่อพื้นเมืองว่า ?หมักหมี้? (อีสาน) หรือ ?มะหนุน? (ภาคเหนือและใต้) ชื่อทางพฤกษศาสตร์ Artocarpus heterophyllus Lamk วงศ์ Moraceae ภาษาอังกฤษเรียกว่า ?Jackfruit?

            ๓. ไม้ชัยพฤกษ์ หมายถึง การมีโชคชัย ชัยชนะ เป็นพรรณไม้ยืนต้น มีชื่อพื้นเมืองว่า ลมแล้ง หรือ คูน ในภาคเหนือ และ ?ราชพฤกษ์? ในภาคใต้ ชื่อทางพฤกษศาสตร์ Cassia fistula Linn. ในวงศ์ Leguminosae ภาษาอังกฤษเรียกว่า ?Common Pink Cassia?

            ๔. ไม้ทองหลาง หมายถึง การมีเงินมีทอง เป็นพรรณไม้ยืนต้น มีหลายชนิด เช่น ทองหลางใบมน ทองหลางป่า ทองหลางฝรั่ง ทองหลางลาย ทองหลางฮ่องกง ชื่อพื้นเมืองเรียกว่า ทองหลาง ทองมีดขูด ชื่อทางพฤกษศาสตร์ Erythrina subumbrans (Hassk.) Merr. ในวงศ์ Leguminosae ไม่มีชื่อทั่วไปในภาษาอังกฤษ

            ๕. ไม้ไผ่สีสุก หมายถึง การมีความสุข เป็นพรรณไม้ไผ่จากต่างประเทศ มีชื่อทางพฤกษศาสตร์ Bambusa flexuosa Munro วงศ์ Gramineae ชื่อทั่วไปในภาษาอังกฤษคือ Bamboo

            ๖. ไม้ทรงบาดาล หมายถึง ความมั่นคง หรือ การทำให้บ้านมั่นคงแข็งแรง เป็นพรรณไม้พุ่มจากต่างประเทศ มีชื่อพื้นเมืองว่า ?ขี้เหล็กหวาน? ชื่อทางพฤกษศาสตร์ Cassia surattensis Burm f. Syn. C. glauca Lamk ในวงศ์ Leguminosae ไม่มีชื่อทั่วไปในภาษาอังกฤษ

            ๗. ไม้สัก หมายถึง ความมีศักดิ์ศรี ความมีเกียรติ เป็นพรรณไม้ยืนต้น ชื่อทางพฤกษศาสตร์ Tectona grandis Linn. f ในวงศ์ Verbenaceae ชื่อภาษาอังกฤษ Teak มีสักหลายชื่อ เช่น สักขี (ชุมพร) สักขี้ไก่ สักน้ำ สักหิน (เลย) เป็นต้น

            ๘. ไม้พะยุง หมายถึง การพยุงฐานะให้ดีขึ้น เป็นพรรณไม้ยืนต้น ชื่อทางพฤกษศาสตร์ Dalbergia cochinchinensis ในวงศ์ Leguminosae

            ๙. ไม้กันเกรา หมายถึง การป้องกันอันตรายต่างๆ หรือในอีกชื่อหนึ่ง ?ตำเสา? (ภาคใต้) ?มันปลา? (ภาคเหนือและอีสาน) หรือ เนียมฤาษี หลุมปัง เป็นพรรณไม้ยืนต้น ชื่อทางพฤกษศาสตร์ Fagraea fragrans Roxb. ในวงศ์ Loganiaceae ซึ่งอาจหมายถึงทำให้เสาเรือนมั่นคง ไม่มีชื่อทั่วไปเป็นภาษาอังกฤษ
(http://www.thaifolk.com/image/ploughing/plough06.jpg[center][/center])

ผลไม้มงคลของไทยมี5อย่างได้แก่

1. ลำไย เป็นผลไม้มงคล ซึ่งคนจีนบางกลุ่มนำไปใช้ร่วมกับพิธีการสูง เพราะเชื่อกันว่า เป็นสัญลักษณ์ของความรัก ความหวานชื่น สำหรับหนุ่มสาวในงานพิธีมงคลนั้นๆ ลำไยภาาจีนแปลว่า ดวงตามังกร ซึ่งมังกรเป็นสัญลักษณ์ของฮ่องเต้เมืองจีน ดังนั้นหมายถึง ความเป็นผู้ที่มีอำนาจ เป็นผู้นำปวงชน และเป็นผู้ที่ได้รับความเคารพนับถือ ฉะนั้น ลำไยคือผลไม้มงคลที่เชื่อว่า เป็นตัวแทนแห่งความรัก ความเป็นผู้นำ และความมีอำนาจวาสนา

2. ลิ้นจี่ เป็นผลไม้ชั้นสูงของคนจีนมาเป็นเวลานานแล้ว มีเรื่องเล่ากันว่า ฮ่องเต้ของเมืองจีนในสมัยหนึ่ง ต้องให้ทหารผู้ที่ดูแลพระองค์จัดหาลิ้นจี่น ผิวสวยสีแดงสด เพื่อนำไปถวายพระมารดา และพระมเหสีของพระองค์เป็นประจำ จึงเกิดการแพร่หลายไปในขุนนางชั้นสูงต่อกัน จนเป็นที่รู้กันทั่วไป เพราะผลที่มีสีแดงของลิ้นจี่นี่เอง ทำให้เป็นที่นิยมนำลิ้นจี่ไปใช้ในงานมงคล ฉะนั้น ลิ้นจี่คือผลไม้ที่มีสีแดงสด ซึ่งคนจีนถือว่าเป็นสีแห่งความเป็นสิริมงคง

3. สับปะรด เป็นผลไม้มงคล ที่คนนิยมนำไปไหว้ในพิธีการต่างๆ เชื่อกันว่าจะทำให้เกิดความรอบคอบ รอบรู้ในสิ่งต่างๆ ดูแลกิจการงานได้ทั่วถึง สายตากว้างไกล ประดุจดั่งสับปัรดที่มีดวงตารอบตัว ฉะนั้น สับปะรดคือผลไม้แห่งความมงคลที่เชื่อถือว่า เป็นตัวแทนแห่งความรอบคอบ รอบรู้ สายตากว้างไกล

4. กล้วย เป็นผลไม้มงคลแห่งการแตกหน่อ แตกสาขา ซึ่งในธรรมชาติของต้นกล้วยนั้น สามารถแตกหน่อไปได้เรื่อยๆ โดยไม่มีวันจบ กล้วยยังเป็นผลไม้แห่งการเชื่อถือในด้านการ มีบริวารมากมาย เฉกเช่นเดียวกับกล้วย 1 เครือที่มีลูกเป็นจำนวนมาก บางคนนิยมรับประทานกล้วยที่มีผลแฝดคู่กัน เพื่อจะได้มีลูกที่คลอดออกมาเป็นลูกแฝด ฉะนั้น กล้วยคือผลไม้มงคล ที่เชื่อว่าเป็นตัวแทนแห่งการขยายสาขา กิจการ การมีบุตรสืบสกุล มีบริวารมาก

5. ทุเรียน เป็นผลไม้ที่มีความอุดมสมบูรณ์ในตัวเองมาก มีเนื้อในที่สวยงาม สีเหลืองดั่งทองคำ ด้วยความฉลาดหลักแหลมของธรรมชาติ จึงได้สร้างเกราะคุ้มกันเนื้อในสีทอง โดยการสร้างหนามแหลมคมรอบตัว เพื่อป้องกันสัตว์ร้ายต่างๆ มารบกวน ฉะนั้น ทุเรียนจึงเป็นผลไม้มงคลที่ชื่อว่า เป็นตัวแทนของความฉลาดหลักแหลม เข้มแข็ง สามารถ

ไม้มงคลที่ใช้บูชาเทพเจ้า

ผลไม้หลักๆที่นิยมใช้ไหว้พระบูชาเทพและ มีนัยที่เป็นมงคลต่างๆ ซึ่งเราคุ้นเคยกันดีได้แก่สาลี่ , องุ่น , ส้ม , แอ๊ปเปิ้ล , ลูกพลับ ฯลฯ   ผลไม้เหล่านี้สามารถวายพระและบูชาเทพได้ตลอดกาล   ซึ่งแต่ละชนิดก็มีนัยทางมงคลนามแฝงอยู่

ผลสาลี่ มีนัยหมายถึงการรักษาคุณงามความดีเอาไว้อย่างมั่นคง หรืออีกนัยหนึ่ง, เป็นการรักษาซึ่งโชคลาภเงินทองมิให้เสื่อมถอย ฯลฯ

ผลองุ่น มีนัยหมายถึงความเจริญรุ่งเรืองทั้งหน้าที่การงานและชีวิตครอบครัว เข้าทำนองว่าทำมาค้าคล่องท้องอิ่ม ฯลฯ

ผลแอปเปิ้ล มีนัยหมายถึงการมีสุขภาพพลานามัยที่สมบูรณ์ ปราศจากโรคาพยาธิมาเบียดเบียน มีสุขภาพแข็งแรงไม่เจ็บไม่ไข้ ฯลฯ

ผลส้ม มีนัยหมายถึงความมีโชคดี ในชีวิตจะประสบแต่สิ่งดีๆเป็นสิริมงคลแก่ตนและครอบครัว ฯลฯ

ผลพลับ มี นัยหมายถึงจิตใจที่หนักแน่น (อยู่ในธรรม) อย่างมั่นคง สามารถล่วงพ้นอุปสรรคนานาได้อย่างราบรื่น, มีความขยันมั่นเพียรเป็นที่ตั้ง ฯลฯ

ไม้ที่ภูมิปัญญาไทย ว่าไม่ควรปลูก

ดอกลั่นทม แม้ลั่นทมจะมีลำต้นใหญ่งดงาม กลีบดอกสวยงามละมุนตากลิ่นหอมจับใจ แต่ชาวไทยไม่นิยมปลูกลั่นทมเอาไว้ในบ้าน เพราะเชื่อกันว่า ชื่อของต้นไม้ชนิดนี้ไม่เป็นมงคล เพราะคำว่าลั่นทมหากฟังเผินๆ ก็ใกล้เคียงกับคำว่าระทมมากเลยทีเดียว จนเชื่อกันว่า หากใครปลูกต้นลั่นทมไว้ในบ้าน คนทั้งบ้านก็จะมีแต่ความระทมทุกข์ จึงมักพบเห็นต้นลั่นทม ในเขตของโบสถ์และวัดวาอาราม หรือตามหลุมฝังศพ และสถานที่ราชการเท่านั้น

    โศก โศกก็เป็นต้นไม้อีกชนิดหนึ่งที่ชาวไทยไม่นิยมนำมาปลูกไว้ในเขตรั้วบ้าน ชื่อของต้นไม้ชนิดนี้ชวนให้หดหู่เศร้าใจ เพราะคำว่าโศกนั้น มักจะชวนให้นึกถึงความโศกเศร้าอยู่เสมอ จนมีความเชื่อสืบต่อกันว่า หากปลูกต้นโศกเอาไว้ในบ้านแล้วละก็ คนในบ้านก็จะมีแต่ความทุกข์เศร้า หม่นหมอง อมทุกข์อมโศกกันไปหมด โดยที่ไม่ทราบเลยว่า แท้จริงแล้ว ชื่อเดิมของโศกคือ ?อโศก? ที่หมายถึงไม่มีความโศกเศร้า

    มะละกอ มะละกอเป็นพืชล้มลุกอีกชนิดหนึ่งซึ่งมีชื่อที่ส่งไปในทางที่ไม่ค่อยจะดีนัก เพราะบางคนเชื่อว่ามะละกอนั้น เหมือนกับการแตกออกเป็นกอ หรือ ?ละ? จากเผ่าจากกอ หากบ้านไหนปลูกมะละกอ เอาไว้ในบริเวณบ้านแล้วล่ะก็ บ้านหลังนั้นก็จะไม่มีความสุข เพราะลูกหลานจะแตกแยก ออกไปเป็นกลุ่มๆ มีความคิดที่ขัดแย้งกัน ต่างก็คอยจะทะเลาะเบาะแว้งจนหาความสุขไม่ได้ หากจะปลูกไว้เพื่อเก็บรับประทาน ก็ควรปลูกไว้ริมรั้วนอกบ้าน มิได้ห้ามปลูกโดยสิ้นเชิง เพราะมะละกอขึ้นง่าย และทนทานดีมีประโยชน์มิใช่น้อย

    เต่าร้าง ต้นไม้ที่คนไทยเชื่อกันว่าจะส่งผลที่ไม่ดีแก่ผู้ปลูกนั้น มักจะมีชื่อที่ค่อนไปในทางที่ไม่ดีนัก ในกรณีของต้นเต่าร้างก็เช่นกัน ถือว่าเป็นอัปมงคลนาม เชื่อกันวาหากสามีภรรยาคู่ใด ปลูกต้นเต่าร้างเอาไว้ในบ้าน ก็อาจจะต้องเลิกราหย่าร้างกันไปก็เป็นได้ เพราะชื่อเต่าร้างนั้น ก็แสดงไปในความหมาย ของการเลิกร้าง-ร้างรา หรือหย่าร้างอยู่แล้ว ดังนั้น จึงไม่เหมาะที่จะปลูกต้นไม้ชนิดนี้ ไว้ในบริเวณบ้าน เพื่อครอบครัวของคุณคุณ จะได้มีแต่ความสงบสุขตลอดไป

    ชบา ชบาก็เป็นต้นไม้อีกชนิดหนึ่ง ที่มีผู้นิยมนำมาปลูกไว้ในบริเวณบ้านมากพอสมควรเลยทีเดียว เพราะชบา มักจะออกดอกบานสะพรั่ง อยู่ตลอดเวลา และสีของดอกก็ยังมีให้เลือกมากมาย ทั้งสีแดงสีเหลือง ขาว ชมพู ส้ม ดูเพลินตายิ่งนัก แต่ในสมัยโบราณนั้น ไม่นิยมปลูกต้นชบาเอาไว้ในบริเวณบ้าน เพราะดอกชบานั้น มักจะถูกนำไปใช้เมื่อเกิดเรื่องที่ร้ายๆ ขึ้นเช่น นำดอกชบามาร้อยเป็นพวง แล้วนำไปสวมคอหญิง-ชาย ที่เป็นชู้ หรือลักลอบได้เสียกัน รวมทั้งนำพวงมาลัยดอกชบา ไปสวมคอนักโทษ ที่กำลังจะถูกประหารอีกด้วย จึงเชื่อกันว่า ดอกชบา เป็นสัญลักษณ์การเล่นชู้ หากจะปลูกก็ควรไว้นอกรั้วบ้าน
      มะรุม มะรุมเป็นต้นไม้ที่มีมาตั้งแต่สมัยโบราณ บางคนนำมะรุมไปแกงส้มก็ได้รสชาติที่เอร็ดอร่อย หรือนำเปลือกมะรุม ไปใช้ประโยชน์ทายา ก็ได้เช่นกัน แต่คำว่า มะรุม ก็มีความหมายที่ไม่ค่อยจะดีเท่าใดนัก เพราะคล้องจองกับคำว่า ?มะรุมมะตุ้ม? ที่หมายถึง กลุ้มรุมทำให้เกิดความเดือดร้อนวุ่นวาย ดังนั้น หากบ้านไหน ปลูกต้นมะรุมเอาไว้ ก็อาจจะโดนเรื่องร้ายๆ โหมกระหน่ำรุมล้อม จนสมาชิกทั้งหลายในบ้าน หมดความสุขไปเลยก็เป็นได้

    นางแย้มป่า ชาวไทยเชื่อกันมาแต่โบร่ำโบราณแล้วว่าต้นนางแย้มป่านั้นเป็นต้นไม้ที่ไม่เหมาะที่จะนำมาปลูกในบ้านโดยเด็ดขาด เพราะต้นนางแย้มป่านั้น ชาวไทยเชื่อว่า เป็นต้นไม้ที่มีภูตผีปีศาจสิ่งอยู่ ซึ่งถ้าหากนำไปปลูกไว้ภายในบ้าน วันดีคืนดี ต้นนางแย้มป่า ก็จะสำแดงอิทธิฤทธิ์ ทำร้ายรังแกผู้คนในบ้าน ให้หวาดผวาเสียขวัญ หรือเจ็บไข้ได้ป่วยกันไปเสีย

    ชวนชม ต้นชวนชมนั้นมีความหมาย 2 นัย ทั้งในทางที่ดีและไม่ดี หากมองในแง่ดี การปลูกต้นชวนชมเอาไว้ในบ้านนั้น ก็จะส่งผลให้ มีผู้คนมากมายมาชื่นชม นิยม และยกย่อง นับถือสมาชิกในบ้านจนกลายเป็นที่รักของคนทั่วไป แต่ความหมายในทางที่ไม่ดีนั้น ชวนชม ก็มีความหมายไปในทางชักชวนให้มาเชยชม จึงไม่เหมาะที่จะนำมาปลูกภายในบ้าน ที่มีลูกสาววัยแรกรุ่น เพราะอาจจะเป็นการชักนำหนุ่มๆ ให้เข้ามาหาลูกสาวได้ จึงจะเป็นทางให้เกิดเรื่องเสื่อมเสียแก่ครอบครัวได้ ตามหลักของเหตุผลแล้ว ยางของต้นชวนชมค่อนข้างจะเป็นอันตราย หากเด็กๆ ไปเด็ดเข้า และโดนยางไม้ ก็อาจจะปวดแสบปวดร้อน จนต้องพาไปพบแพทย์เลยทีเดียว

    งิ้ว ตามสถานที่ที่เป็นองค์กร อาคารสำนักงาน หรือสวนอาหารบางแห่ง ได้ปลูกต้นงิ้วเอาไว้สูงใหญ่ดูงามตา ซึ่งถ้าไม่ใช่เป็นที่พักอาศัย ก็ถือว่าไม่เป็นไรนัก แต่ไม่ควรปลูกไว้ในบ้าน เพราะงิ้วเป็นต้นไม้ ที่เปรียบสัญลักษณ์แห่งการมีชู้ ดังนั้นคนไทยโบราณ จึงไม่นิยมปลูกต้นงิ้ว ไว้ในอาณาบริเวณบ้าน

    ระกำ ชื่อก็บอกอยู่แล้วถึงความทุกข์ระกำช้ำชอก คุณจึงไม่ควรปลูกต้นระกำไว้ในบริเวณบ้าน เพราะแม้ผลของมัน จะมีรสชาติอร่อยลิ้นเพียงใด แต่ชื่อของระกำไม่ค่อยเป็นมงคลนัก ตามความเชื่อของโบราณ นอกจากพรรณไม้ดังกล่าวมานี้แล้ว ไม้ต้องห้ามก็ยังมีอีกหลายชนิด เช่น ต้นโพธิ์ ต้นไทร ต้นตาล ต้นยาง ต้นมะกอก ต้นแค ต้นหว้า ต้นสลัดใด ต้นมะงั่ว ต้นหวาย และต้นสำโรง แม้บางต้น จะมิได้เป็นอัปมงคล แต่ก็ไม่นิยมปลูกไว้ภายในบริเวณบ้านเรือนของเรา

ถ้าวิเคราะห์แล้วต้นไม้เหล่านี้ มีจุดอ่อนหลายอย่างอาทิ ต้นลั่นทมมียางที่เป็นอันตรายถ้าเข้าตา อาจบอดได้
ไม้ดอกมงคล


1.พุทธรักษา
บ้าน ใดปลูกต้นพุทธรักษาไว้ประจำบ้านจะช่วยคุ้มครอง ป้องกันอันตรายแก่บ้านและผู้อาศัยได้ เพราะพุทธรักษาเป็นพรรณไม้ที่คนโบราณเชื่อว่า มีพระเจ้าคุ้มครองรักษาให้มีความสงบสุข คือเป็นไม้มงคลนั่นเอง
   
2.พุด
   บ้าน ใดปลูกต้นพุดไว้ประจำบ้านจะทำให้มีความเจริญ ความมั่นคง เพราะพุด หรือ พุฒ หมายถึงความเเข็งแรง สมบูรณ์ คือความเจริญมั่นคง นั่นเอง

3.โกสน
บ้าน ใดปลูกต้นโกสนไว้ประจำบ้าน จะทำให้มีบุญบารมี เพราะโกสนโบราณคงกล่าวถึง กุศล คือ การส้างบุญ คุณงามความดีนอกจากนี้ยังมีความเชื่ออีกว่าสามารถช่วยคุ้มครองให้มีความอยู่ เย็นเป็นสุข
   
4.ราชินีหินอ่อน
   บ้านใดปลูกต้นราชินีหินอ่อนไว้ประจำบ้าน จะทำให้เกิดบารมีที่กว้างใหญ่เพราะ ราชินีหินอ่อนเป็นไม้มงคลนาม

5.ประยงค์
บ้านใดปลูกต้นประยงค์ไว้ประจำบ้านจะมีความยั่งยืนความมั่นคง เพราะ ประยงค์ หรือ กระยง คือความยืนยง ความมั่นคงหรือความอยู่ยงคงกระพัน
   
6.มณฑา
   เพื่อ เป็นสิริมงคลแก่บ้านและผู้อาศัยควรปลูกต้นมณฑาไว้ทางทิศตะวัตตกเฉียงเหนือ ผู้ที่ปลูกควรปลูกในวันพุธเพราะโบราณเชื่อว่าการปลูกไม้เพื่อเอาประโยชน์ ทางดอกให้ปลูกในวันพุธถ้าจะให้เป็นมงคลมากยิ่งขึ้นผู้ปลูกควรเป็นผู้ที่เกิด ในวันพฤหัสบดีเพราะมณฑาเป็นดอกไม้ประจำของนากิริณีเทวีซึ่งเป็นนางประจำวัน พฤหัสบดีในธิดาของพระอินทร์นอก

7.กระดังงา
บ้าน ใดปลูกต้นกระดังไว้ประจำบ้านจะทำให้มีชื่อเสียงโด่งดัง เพราะ กระดัง คือการทำให้เกิดเสียงดังไปไกล นอกจากนี้ยังเชื่ออีกว่า เสียงดังเหมือนกับนกการะเวกในสมัยพุทธกาล คือมีเสียงดังไพเราะมาก ก้องไกลทั่วสวรรค์ ดังนั้นบางคนจึงเรียกกระดังงาว่า การะเวก
   
8.ลิ้นมังกร
   บ้าน ใดปลูกต้นลิ้นมังกรไว้ประจำบ้าน จะช่วยป้องกันอันตรายจากภายนอกได้ เพราะลิ้นมังกร บางคนเรียกอีกชื่อหนึ่งว่าหอกพระอินทร์ ซึ่งเป็นอาวุธชนิดหนึ่งของพระอินทร์ ที่ใช้ในการต่อสู้และปกป้องศัตรูจากภายนอก
9.กวนอิมเงิน (หวายด่างหรืออ้อลาย)
บ้าน ใดปลูกต้นกวนอิมเงินไว้ประจำบ้าน จะทำให้คนในบ้านมีฐานะดี เกิดความร่ำรวย เพราะต้นกวนอิมเป็นไม้นำเงินเข้ามาหมุนเวียนให้คนในบ้าน ดังนั้นจึงถือว่าเป็นไม้มงคลนาม นอกจากนี้ยังมีความเชื่ออีกว่า ต้นกวนดิมเงินเป็นต้นไม้ที่ศักดิ์สิทธิ์ เพราะคนโบราณใช้ต้นกวนอิมประกอบในพิธีบูชาพระเจ้า และพิธีมงคลทางศาสนาดียิ่งนัก
   

10.กวนอิมทอง
   บ้าน ใดปลูกต้นกวนอิมทองไว้ประจำบ้านจะทำให้คนในบ้านมีฐานะดีเกิดความร่ำรวยเพราะ ต้นกวนอิมทองเป็นไม้นำทองและของมีค่าเข้ามาสู่คนในบ้านดังนั้นจึงถือว่าเป็น ไม้มงคลนามนอกจากนี้ยังมีความเชื่ออีกว่าต้นกวนอิมทองเป็นต้นไม้ที่ ศักดิ์สิทธิ์ เพราะคนโบรานใช้ต้นกวนอิมทอง ประกอบในพิธีบูชาพระเจ้าและพิธีที่
เป็นศาสนาได้ดียิ่งนัก

11.หมากผู้หมากเมีย
บ้าน ใดปลูกต้นหมากผู้หมากเมียไว้ประจำบ้านจะทำให้มีความอยู่เย็นเป็นสุขเพราะ หมากผู้หมากเมียต้องเป็นของคู่กันเสมอคือคู่สุขคู่สมคู่บ้านคู่เมืองคนไทย โบราณนิยมปลูกไว้ประจำบ้านใบของหมากผู้หมากเมีย ยังใช้ประกอบในงานพิธีมงคลที่สำคัญ เช่น ใช้เป็นเครื่องบูชาพระ งานขึ้นบ้านใหม่ งานแต่งงาน เป็นต้น
12.ใบเงิน
บ้าน ใดปลูกต้นใบเงินไว้ประจำบ้านจะทำให้มีเงินมีทองเพราะเป็นไม้มงคลนามนอกจาก นี้คนไทยโบราณได้นำ ใบเงินใบทองมาประกอบพิธีสำคัญทางศาสนา เช่น การทำน้ำพุทธมนต์ การขึ้นบ้านใหม่ ดังนั้นคนไทยโบราณจึงเชื่อว่า ต้นใบเงินเป็นไม้ที่มีความศักดิ์สิทธิ์
13.ใบ ทอง
บ้าน ใดปลูกต้นใบทองไว้ประจำบ้านจะทำให้มีเงินมีทองเพราะเป็นไม้มงคลนามนอกจากนี้ คนไทยโบราณได้นำใบเงินใบทองมาประกอบพิธีสำคัญทางศาสนาเช่นการทำน้ำพุทธมนต์ การขึ้นบ้านใหม่ดังนั้นคนไทยโบราณจึงเชื่อว่า ต้นใบทองเป็นไม้ที่มีความศักดิ์สิทธิ์
14.ใบนาค
   เพื่อ เป็นสิริมงคลแก่บ้านและผู้อาศัย ควรปลูกต้นใบนาคไว้ทางทิศตะวันออกหรือทิศใต้ก็ได้ ผู้ปลูกควรปลูกในวันอังคาร เพราะคนโบราณเชื่อว่าการปลูกไม้เพื่อเอาประโยชน์ทั่วไปทางใบให้ปลูกในวัน อังคารถ้าจะให้เป็นมงคลยิ่งขึ้นนั้นควรปลูกต้นใบเงิน ใบทอง ใบนาค ไว้บริเวณเดียวกันหรือใกล้กันก็จะดียิ่งนัก
15.สร้อยทอง
บ้านใดปลูกต้นสร้อยทองไว้ประจำบ้านจะทำให้มีทองเพราะสร้อยทอง หรือทองอุไรเป็นไม้มงคลนาม
16.เล็บครุฑ
   บ้านใดปลูกต้นเล็บครุฑไว้ประจำบ้านจะช่วยคุ้มครองและป้องกันภัยเพราะ ครุฑ หรือ คุตติ คือการคุ้มครองรักษาให้เกดความสงบสุขและปลอดภัย
17.แสงจันทร์
บ้านใดปลูกต้นแสงจันทร์ไว้ประจำบ้านจะทำให้เกิดความงดงามนิ่มนวล
การปลูกไม้เอาประโยชน์ทั่วไปทางใบ ให้ปลูกในวันอังคาร ถ้าจะให้เป็นสิริมงคลแก่ตนเอง ผู้ปลูกควรเป็นสุภาพสตรี

         การเรียนรู้เรื่องไม้มงคล  การเชื่อเรื่องไม้มงคล จึงมิใช่เรื่องเสียหายแต่อย่างใด ทำให้ได้มีผลไม้ที่จำเป็นกินตลอดปี บ้านเรือนสวยงามด้วยไม้ดอกไม้ประดับ และมีไม้ยืนต้นไว้ใช้ ในเมื่อจำเป็น
         คนโบราณจึงไม่บอกตรงๆ จึงแทรกไว้ว่าเป็นสิ่งมงคล ไม้มงคล ทุกคนจึงปลูกไว้ แต่สิ่งที่ได้รับก็คือ ประโยชน์จากไม้มงคลเหล่านี้ทั้งหมดต้องยกย่องบรรพบุรุษของเราที่ สร้างสรรค์สิ่งดีงามมาให้พวกเราทุกอย่าง ขอบคุณสังคมดีๆ ของเรา คือสังคมไทย และภูมิใจในสังคมไทยร่วมกันไม่ดูแคลนว่างมงายไร้สาระ  คนที่คิดว่างมงายเช่นนั้น คิดโดยปราศจากการวิเคราะห์ อย่างลึกซึ้ง น่าเสียดาย
ท่านอาจเชื่อได้ แต่อย่าถึงขั้นงมงาย จะทำให้เรียนรู้ต้นไม้ วันพืชมงคลสมบูรณ์ และมีคุณค่าอย่างแท้จริง
                                                                                            

                                                                                            สันติ อภัยราช  ๕ พค. ๕๔