บันทึกประวัติศาสตร์ ไฟไหม้เมืองกำแพงเพชรครั้งใหญ่ที่สุด
ฝั่งซ้ายมือของขบวน คือบริเวณไฟไหม้ทั้งหมด
เมื่อวันศุกร์ ที่ ๒๖ เมษายน พ.ศ. ๒๕๐๖ ขึ้น ๔ค่ำ เดือน ๖ ปีเถาะ คศ. ๑๙๖๓เวลาประมาณ ๑๐ น. เกิดไฟไหม้กำแพงเพชรครั้งใหญ่ที่สุด ในประวัติศาสตร์ ไหม้บ้านเรือนบนถนนเทศาทั้งสาย ประมาณ ร้อยหลังคาเรือน ทั้งสองข้างถนน เริ่มจากบ้านของคนจีนท่านหนึ่ง (ขอสงวนนาม) ขายสิ่งของก่อสร้าง และของนานาชนิด ใต้ถุนบ้าน เป็นที่เก็บถังน้ำมันยางจำนวนมากอยู่ริมฝั่งแม่น้ำปิง ในสมัยนั้น บ้านเรือนเป็นไม้ทั้งสิ้น บ้านต้นเพลิงอยู่บริเวณสวนสิริจิตอุทยานปัจจุบัน เมื่อเด็กซนคนหนึ่ง ได้จุดไฟขึ้นไฟไปถูกน้ำมันยางใต้ถุนบ้านไฟลุกลามอย่างรวดเร็ว ไปทางเหนือ ไปทางใต้ ข้ามมายังฝั่ง โรงภาพยนตร์เกียรติดำรง (บริเวณตลาดสดริมปิง)ทางใต้ไหม้ไปสิ้นสุดบริเวณ ศาลเจ้าปัจจุบัน ทางเหนือฝั่งน้ำ ไหม้ไปถึงบ้านนายระไว ร้านซ่อมจักยานหน้าวัดเสด็จ ส่วนฝั่งตรงข้าม ไหม้จนถึงบริเวณนวรัตน์ปัจจุบัน ซึ่งไม่มีบ้านผู้คนมาก พ้นตลาด ทางทิศเหนือ ไหม้ติดกับวัดเสด็จ ประชาชนอลหม่านมาก ส่วนใหญ่ขนของลงไปหาดทราย บ้านที่ไหม้ไป
ริมถนนฝั่งแม่น้ำปิง ร้านยายยูง ขายก๋วยเตี๋ยว บ้านครูคะนึง ไทยประสิทธิ์ (ลูกแม่นางจำนง ชูพินิจ ร้าน เจ็กหงัง ขายของจิปาถะ ของกินของใช้ ถัดมาเป็นท่าเรือวัดบาง มีเขื่อนปูนติดถนน เสาบ้านอยู่น้ำ ถัดไปเป็นร้านคุณนาย บุญเลื่อน ขายเครื่องเขียน บ้านครูศรีสวัสดิ์ ม่วงผล ร้านเจ๊กฮ้อ ขายมะหมี่ มีซอยท่าน้ำใหม่ ถัดไปเป็นห้องแถวยาว บ้านแม่ม่วยห้องแถวสองชั้นขนาดใหญ่ขายผ้า (สกุลศุภอรรถพานิช) ร้านขายยา เจ๊กลี้ (ลูกสาวชื่อพริกขี้หนู) ต่อไปเป็นบ้านเจ๊กลี้เผ่า กับยายเชย สกุลสุวรรณวัฒนา ต่อมาเป็นบ้านยายลำดวน ทำหน้าที่รับจำนำของ เป็นปีบ บ้านยายแก่ ขายกล้วยไข่สุกหน้าบ้านยายเหงี่ยม เมียตาน้อย ขายเมี่ยง อมละ ๑๐สตางค์ขาย กล้วยมัน ( ประมาณปี ๒๔๙๐ ) ถัดไป บ้านแม่ม่วย เจ๊กปอ ขายทอง บ้านป้าจั่นดี (ลูกแม่นาคกับเจ๊กพง) ต่อมาเป็นโรงแรม (เดิมเป็นบ้านยายตุ่น ตาไล้ มีลูกชื่อตาล้วน) ขายห้องแถว เป็นโรงแรม ของอาโต้ เจ๊กพง
บ้านยายแลง บ้านยายมะลิ เมียเจ็กจือ ทำบัญชี โรงสี พรานกระต่าย เจ้พ้ง เมียเจ๊กเต็ง บ้านพี่ยีวิรัตน์ บ้านยายเหลิม ขายขนมหวาน บ้านชังฮ้อ ขายทอง ถัดไปเป็นท่าน้ำ ถัดไปเป็นห้องแถวเจ๊กเฮง ขายของทุกอย่างถัดไปเป็นร้านตัดผม ผู้ชาย ร้านเจ๊กหยี่ ตัดเสื้อผ้า ถัดไปเป็นบ้านตารอด ยายก้าน ขายใบเมี่ยง ของโชห่วย หัดให้แม่ถุงเงิน ขี่จักรยาน ต่อไปบ้านยายช่วย ๒ ชั้น เมียมหา ขายยาสมุนไพรโบราณ บ้านยายนกแก้ว ขายตุ๊กตา ศาลพระภูมิ และเครื่องศาลพระภูมิ บ้านเจ๊กเล้ง ๒ ชั้น ขาย ของจิปาถะ บ้ายยายพลอด ตาอุ่น สกุลเขียวแก้ว ศึกษาอำเภอพรานกระต่าย จบที่บ้านนายระไว ซ่อมจักรยาน และถึงท่าน้ำวัดเสด็จ หมดเขตไฟไหม้
ทางฝั่งเสด็จ เริ่มจากบ้านแม่รอด (แม่สส.เรืองวิทย์) ห้องแถวไม้ชั้นเดียว เป็นบ้านยายหยุดเจ๊กกัง ขายของชำ ถัดไปเป็นบ้าน ยายเงินขายผัก ขายเมี่ยง บ้านเจ็กท้ง ขายมะหมี่ เป็นซอยโรงแรมราชดำเนิน ถัดไปเป็นบ้านนายท้ายเสม ยายดำสกุลกล้าตลุมบอน ถัดไปถึงบ้านปู่ชื่น ( บ้านแม่ถุงเงิน) ถัดไปเป็นบ้านนายวงค์ บ้านแถวสองชั้น บ้านเจ๊กเอง บ้านเจ๊กกวาง บ้านยายเพิ่ม ตาปานทำงานบัญชีเทศบาล ( ครูสุพรรณลูกเขย ลูกสาว ครูเพ๊ญพักตร์) ซอยยายหาด บ้านแม่ยี่นายเทียม พวกสกุลกุลสุ (นายกเทศมนตรีเทศบาลเมืองกำแพงเพชร) ถัดไปเป็ นตาเชิญ ยายเซีย สกุลชาญเชี่ยว ค้าไม้ ถัดไปเป็นบ้านตาอ๋อ ยายอยู่ ลูกหลวงภักดี บ้านแถวไม้ บ้านเสี่ยโต (คุณสุรชัย ธัชยพงษ์ ) ร้านแป๊ะพง ยายโต้ (โรงแรมชากังราวในปัจจุบัน) ร้านเจ็กบุ่น ขายข้าวหมูแดง หมูกรอบ ร้านโกวั้น บ้านเจ็กสึ่ง ตัดเสื้อผ้า โรงภาพยนตร์เกียรติดำรง โรงยาฝิ่น ถัดไปเป็นโรงหล้ากำแพงเพชร บ้านเหล่านี้ถูกไฟไหม้หมด
ไฟไหม้ทั้งหมด เหตุการณ์ผ่านมา กว่า ๕๐ ปี ความทรงจำเหล่านี้ สมควรได้รับการบันทึกไว้อย่างเป็นทางการ เพราะผู้คนที่เกิดทันพากันเลือนรางภาพเหล่านี้สิ้น วันที่ ๒๖ เมษายน ๒๕๐๖ ผู้เขียนอายุ ๑๕ ปี กำลังขึ้นม.ศ.๓ ที่โรงเรียนกำแพงเพชร.วัชรราษฎร์วิทยาลัยบ้านอยู่ห่างจากไฟไหม้ เล็กน้อย (เยื้อง รพ.แพทย์บัณฑิตในปัจจุบัน) ความร้อนจากเปลวไฟ มาถึงที่บ้านด้วย และได้อพยพผู้คน ข้าวของ ลงไปหาดทรายเช่นกัน มีโอกาสได้ขี่จักรยานไปดูไฟไหม้อย่างละเอียด ไหม้อยู่ ทั้งวันทั้งคืน จนมอดสนิท ในวันที่ ๒๘ เมษายน นับเป็นหายนะครั้งใหญ่สุด ในเมืองกำแพงเพชร
บริเวณไฟไหม้ ริมฝั่งแม่น้ำปิง ทางราชการห้ามมิให้ปลูกอาคารบ้านเรือน ต่อมามีการฟ้องร้องกัน ศาลตัดสินให้เจ้าของเดิม มีกรรมสิทธิ์ ในที่ดิน จึงเริ่มปลูกอาคารบ้านเรือนกันอีกครั้ง (ความจริง เมื่อขยายถนนเทศาออกมานั้น ทับที่ดิน บ้านเรือนไฟไหม้ ไปหมดแล้ว เพราะใต้ถุนบ้านทุกหลัง เสาแช่อยู่ในแม่น้ำปิง )
