ชุด กำแพงเพชร เมืองมรดกโลก ๔๘ ตอน
ตอนที่ ๑ คำขวัญจังหวัดกำแพงเพชร (บทโทรทัศน์วัฒนธรรม)
กรุพระเครื่อง เมืองคนแกร่ง ศิลาแลงใหญ่ กล้วยไข่หวาน น้ำมันลานกระบือ เลื่องลือมรดกโลก
คำขวัญประจำจังหวัด ของทุกจังหวัด คือการแสดงเอกลักษณ์ และอัตลักษณ์ ของจังหวัดนั้นๆ กำแพงเพชร มีคำขวัญที่ไพเราะ และแสดงเอกลักษณ์ที่สำคัญ เช่นกัน มีความหมายที่น่าสนใจดังนี้
กรุพระเครื่อง กำแพงเพชรเป็นเมืองโบราณ และได้รับยกย่องจากองค์การสหประชาติ ให้เป็นเมืองมรดกโลก ร่วมกับสุโขทัย ศรีสัชนาลัย ดังนั้นกำแพงเพชร จึงมีวัดโบราณมากมาย ทั้งในเมืองและนอกเมืองกว่า หนึ่งร้อยวัด แต่ละวัดมีกรุพระเครื่อง มีพระเครื่องนับร้อยพิมพ์ แต่ละพิมพ์มีจำนวนมหาศาล พระเครื่องกำแพงเพชร ที่มีชื่อเสียง อยู่ในเบญจภาคี คือพระซุ้มกอ และ พระกำแพงลีลาเม็ดขนุน ซึ่งสองพิมพ์นี้อาจใช้แทนกันได้ ดังนั้น ทุกแห่งของแผ่นดินกำแพงเพชรจึงเต็มไปด้วย กรุพระเครื่อง
เมืองคนแกร่ง กำแพงเพชร มีชื่อเสียงมากเพราะประชาชนชาวกำแพงเพชร เข้มแข็ง เป็นเมืองสำคัญของอาณาจักรสุโขทัยและอาณาจักรอยุธยา การจะพิชิตเมืองหลวงได้ จะตั้งผ่านเมืองกำแพงเพชรให้ได้ กำแพงเพชรจึงเต็มไปด้วยบ่อเหล็ก เตาถลุงเหล็กมากมาย ในการทำอาวุธ เพื่อการต่อสู้ ในทุกยุคสมัย กำแพงเพชร เป็นแหล่งกำเนิดของกษัตริย์ผู้ยิ่งใหญ่ ทั้งพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ ผู้ก่อตั้งกรุงสุโขทัย และพระเจ้าอู่ทองผู้ก่อตั้งกรุงศรีอยุธยา และเจ้าเมืองกำแพงเพชรทุกท่าน ได้รับพระราชทานนามว่า พระยารามรณรงคสงคราม ซึ่งหมายถึง กล้าหาญในการสงครามราวกับพระราม
ศิลาแลงใหญ่ กำแพงเพชร เป็นเมืองโบราณที่ โบราณสถานและโบราณวัตถุล้วน สร้างสรรค์ขึ้นด้วยศิลาแลง ในอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร เต็มไปด้วยบ่อศิลาแลง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ที่โบราณสถานวัดพระนอน มีเสาศิลาแลงขนาดใหญ่ หนากว่า หนึ่งเมตร สูงกว่า หกเมตร หนักกว่า สามสิบตัน มีจำนวนมาก คณะวิทยาศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มีความเห็นว่า เป็นเสาศิลาแลงที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย และเป็นหนึ่งเดียวในโลก
กล้วยไข่หวาน กำแพงเพชร มีกล้วยไข่เป็นผลไม้ที่นิยมผู้บริโภคกันทั่วไป เนื่องจากมีรสชาติดี ลักษณะการเรียงตัวของผลและสีผลสวยสะดุดตา ปัจจุบันส่งออกจำหน่ายต่างประเทศมากขึ้น ตลาดที่สำคัญคือ จีน และฮ่องกงกล้วยไข่เป็นพืชที่สามารถปลูกได้แทบทุกภาคของประเทศ ในพื้นที่ปลูกที่มีการจัดการการผลิตเพื่อให้ได้ทั้งปริมาณ และผลผลิตตรงตามมาตรฐานคุณภาพ ตลาดต้องการโดยเฉพาะอย่างยิ่ง การรับประทานกล้วยไข่ คู่กับกระยาสารท นับว่าเป็นภูมิปัญญาสำคัญของเมืองกำแพงเพชร ทำให้เกิดงานประเพณี สารทไทยกล้วยไข่เมืองกำแพงขึ้น กล้วยทำรายได้และชื่อเสียงให้กับกำแพงเพชรมากมาย
น้ำมันลานกระบือ กำแพงเพชร มีทรัพยากร ที่ล้ำค่าอยู่ภายใต้พื้นดินคือน้ำมันและก๊าซธรรมชาติ ซึ่งมีการ ขุดเจาะ ตั้งแต่ วันที่ 11 กันยายน ปีพุทธศักราช 2524 จึงเป็นจุดเริ่มต้น ของแหล่งน้ำมันสิริกิติ์ นามพระราชทาน น้ำมันดิบที่ขุดได้ที่อำเภอลานกระบือเรียกว่าน้ำมันดิบเพชร สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนินมาเป็นองค์ประธานในพิธีเปิดแหล่งน้ำมันสิริกิติ์ เมื่อวันวันที่ 12 มกราคม 2526 น้ำมันลานกระบือ ได้รับสัมปทานจากบริษัทไทยเชลล์เอ็กซพลอเรชั่นแอนโปรดักชั่น มาตั้งแต่พุทธศักราช 2522 ? 2546 ผลิตน้ำมันได้ครบ 150 ล้านบาร์เรล ในปัจจุบัน บริษัท ปตท.สำรวจและผลิตปิโตเลียม จำกัด (มหาชน)ได้ซื้อหุ้นทั้งหมดของบริษัทไทยเชลล์ คนไทยจำนวนมากรู้จักกำแพงเพชรเพราะ บ่อน้ำมันลานกระบือ
เลื่องลือมรดกโลก โบราณสถานอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร เป็นงานสถาปัตยกรรมที่เป็นเอกลักษณ์โดดเด่น ทั้งในด้านการใช้วัสดุศิลาแลงเป็นวัสดุก่อสร้าง รูปแบบทางศิลปกรรมเป็นของแท้ดั้งเดิมที่แสดงถึงฝีมือและความเชื่อของบรรพชนในอดีต ตลอดจนโบราณสถานรวมกลุ่มหนาแน่นในบริเวณป่าธรรมชาติ ซึ่งยังคงบรรยากาศพุทธสถานเขตอรัญวาสีดังเช่นในอดีต ดังนั้นคณะกรรมการมรดกโลกแห่งอนุสัญญาคุ้มครองมรดกทางวัฒนธรรมและธรรมชาติของโลก จึงได้ประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถานเมืองสุโขทัยและเมืองบริวารคือ เมืองศรีสัชนาลัย และเมืองกำแพงเพชรเป็นแหล่งมรดกโลกทางวัฒนธรรมในปีพุทธศักราช 2534
คำขวัญกำแพงเพชร จึงประกาศความเป็นเอกลักษณ์ของกำแพงเพชรได้อย่างชัดเจน และเหมาะสมที่สุด
สันติ อภัยราช
