ตอนที่ ๕ สาขากีฬาภูมิปัญญาไทย
ชื่อรายการ อีเตะ
ชาติพันธุ์ คนไทย
ภูมิหลัง / ประวัติศาสตร์ (ความเป็นมา)
อีเตะเป็นกีฬาและการละเล่นของเด็กไทยในอดีต ที่ปัจจุบันไม่พบเห็นแล้ว สำหรับการเล่นอีเตะของชุมชนวัดพระบรมธาตุ ตำบลนครชุม จังหวัดกำแพงเพชร เป็นกีฬาขณะนี้ได้สูญหายไปจากท้องถิ่นแล้วตามที่ได้เก็บรวบรวมข้อมูลจากผู้เล่นซึ่งขณะนี้อายุประมาณ ๕๐ ? ๗๐ ปี จะเป็นกีฬาและการละเล่นของเด็กผู้หญิงที่นิยมเล่นกัน
โอกาสในการเล่นการเล่นอีเตะจะเล่นได้ทุกโอกาสตามความต้องการของผู้เล่นโดยจะใช้สถานที่เป็นใต้ถุนบ้าน
ลานบ้าน หรือบริเวณที่เหมาะสมเป็นพื้นดินหรือพื้นซีเมนต์ก็ได้
วัสดุอุปกรณ์ เศษกระเบื้องทุบให้เป็นลักษณะกลม ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง ๒ นิ้ว จำนวน ๑ อัน
ชอล์กหรือเศษไม้
กฎ / กติกา๑. การเล่นอีเตะไม่จำกัดผู้เล่น
๒. ใช้ชอล์กขีดเส้นถ้าสถานที่เล่นเป็นพื้นซีเมนต์ หรือใช้ไม้ขีดในสถานที่เล่นเป็นพื้นดินให้เป็น
รูปเลข ๑ ไทย ขนาดใหญ่ซ้อนกัน ๒ ชั้น และให้ขีดเส้นแบ่งเป็นห้อง ๆ จำนวนตามความต้องการของผู้เล่น
๓. วิธีการหาผู้เล่นคนแรกโดยวิธีการโอลาหล่าตาแป๊ะ คนเยอะแยะตาแป๊ะชอบใจ ผู้ที่ชนะจะเป็น
ผู้ที่ได้เล่นก่อน วิธีการโอลา คือการที่ผู้เล่นทั้งหมดยื่นมือออกไปพร้อมกันเมื่อจบคำว่าตาแป๊ะชอบใจ จะดูมือที่คว่ำหรือหงาย หากมีผู้เล่น ๕ คน หงาย ๔ คน คว่ำ ๑ คน คนที่คว่ำจะเป็นผู้เล่นคนแรก
๔. ผู้เล่นจะใช้กระเบื้องที่ฝนจนกลมแล้วโยนใส่ช่องที่ ๑ แล้วผู้เล่นจะเขย่งเท้าเข้าไปในห้องที่มี
กระเบื้องพยายามใช้เท้าเขี่ยกระเบื้องไปยังอีกห้องหนึ่ง
หากผู้เล่นเขี่ยกระเบื้องหรือเตะกระเบื้องทับเส้นข้างหรือเส้นแบ่งห้องถือว่าตายผู้เล่นคนที่สองจะเป็นผู้เริ่มต้นเล่นใหม่
และหากเล่นเรื่อยไปจนครบทุกห้องจะเป็นผู้ชนะจะมีสิทธิเป็นเจ้าของห้องแรก ๑ ห้อง โดยการทำเครื่องหมายของตนเองลงบนห้องแรกนั้นและหมดสิทธิเล่นต่อจะให้ผู้เล่นคนที่สองจะเป็นผู้เล่นต่อไป
๕. ผู้เล่นคนที่สองจะโยนกระเบื้องไปที่ช่องที่ ๒ พร้อมกระโดดแล้วเขย่งเท้ายืนที่ช่อง ๒ พร้อมกับเขี่ยหรือเตะกระเบื้องให้ไปที่ห้องถัดไปวิธีการเล่นจะเหมือนกับห้องที่ ๑ จนครบทุกห้องผู้เล่นคนที่ ๒ จะได้สิทธิการเป็นเจ้าของห้องที่สอง ๑ ห้อง แล้วทำเครื่องหมายไว้ และจะหมดสิทธิเล่นต่อต้องให้ผู้เล่นคนที่สามเป็นผู้เล่นต่อไป
๖. ผู้เล่นคนที่สามต้องโยนกระเบื้องลงในห้องที่ ๓ พร้อมกับกระโดดและเขย่งเขี่ยกระเบื้องหรือเตะกระเบื้องเช่นเดียวกันกับการเล่นห้องที่ ๑ และห้องที่ ๒ หากคิดว่ากระโดดไม่ได้ต้องการเช่าห้องของผู้เล่นคนที่ ๑ หรือคนที่ ๒ จะต้องมีการตกลงกันก่อนเล่นว่าให้มีการเช่าห้องได้หรือไม่ ถ้าเช่าได้ให้คิดค่าเช่าอย่างไร แต่ส่วนมากจะคิดค่าเช่าเป็นการตีที่มือกันจำนวน ๓ ที ๔ ที หรือ ๕ ที แล้วแต่ผู้เล่นจะตกลงกันเอง เมื่อผู้เล่นคนที่สามเช่าห้องแล้วสามารถยืนเขย่งเท้าที่ห้องนั้นได้โดยไม่ตาย
๗. ผู้เล่นอีเตะจะผลัดกันเล่นอยู่เช่นนี้จนหมดห้องหรือผู้เล่นเบื่อไม่อยากเล่นต่อก็ยุติการเล่น
ลักษณะเฉพาะการเล่นอีเตะเป็นกีฬาที่นิยมสำหรับเด็กผู้หญิงและนิยมเล่นในบริเวณใต้อาคารบ้านเรือน หรือตาม
ลานบ้านหรือใต้ต้นไม้จะไม่นิยมเล่นกลางแดด
สถานะปัจจุบันเป็นกีฬาที่ปัจจุบันไม่มีผู้เล่นแล้ว
