นบพระเล่นเพลง

[apairach]

นบพระเล่นเพลง

กำแพงเพชรเป็นกลุ่มเมืองโบราณเมืองหนึ่งบนลุ่มน้ำปิงประกอบด้วยเมืองน้อยใหญ่ เรียงรายตามลำน้ำ ได้อาศัยสายน้ำปิง เป็นดั่งสายโลหิต ที่หล่อเลี้ยงชีวิตผู้คน นับแต่ บ้านคลองเมือง เมืองเทินทอง มืองนครชุม เมืองไตรตรึงษ์ เมืองเทพนคร เมืองคณฑี เมืองแสนตอ เหยียดยาวคดเคี้ยว ตามลำน้ำ กลุ่มเมืองกำแพงเพชรนี้ มีประเพณีสำคัญคือประเพณี
นบพระ.เล่นเพลง ที่ปรากฏหลักฐาน ในจารึกนครชุมดังมีความสำคัญว่า
 พระยาลือไทยราชผู้เป็นลูกพระยาเลอไท เป็นหลานแก่พระยารามราชเสวยราชย์ในเมืองศรีสัชชนาลัยสุโขทัยขึ้นชื่อศรีสุริยพงศ์มหาธรรมราชาธิราชหากเอาพระศรีรัตนมหาธาตุมาสถาปนาในเมืองนครชุมคือพระธาตุแท้จริงแล้ เอาลุกแก่ลังกาทวีปเอาทั้งพืชพระศรีมหาโพธิ์มาปลูกเบื้องหลังมหาธาตุนี้ ผิผู้ใดได้ไหว้นบ กระทำบูชาพระศรีรัตนมหาธาตุและพระศรีมหาโพธิ์นี้ว่าไซร้มีผลอานิสงส์พร่ำเสมอ ดั่งได้นบตนพระเป็นเจ้าบ้างแล??..จากข้อความในจารึกนครชุมนี้คือหลักฐานสำคัญ ว่ากำแพงเพชร มีประเพณีนบพระเล่นเพลงสืบมาแต่พุทธศักราช 1900 คือ เกือบ 700 ปี นับได้ว่าประเพณี นบพระเล่นเพลง เป็นทั้งพระราชพิธี และประเพณีโบราณของประชาชน ที่สืบต่อกันมายาวนานที่สุดที่สืบค้นได้ในปัจจุบัน
 ในทุกปี นับแต่ พุทธศักราช 1900 ขบวนพยุหยาตรา ของพระมหากษัตริย์แห่งกรุงสุโขทัย และเมืองบริพารน้อยใหญ่ ยกขบวนพยุหยาตรา มาตามถนนพระร่วง เริ่มแต่ มาสักการะบูชา รอยพระพุทธบาท ณ เขานางทอง เมืองบางพาน และมากระทำบูชา พระศรีรัตนมหาธาตุและ พระศรีมหาโพธิ์ที่เมืองนครชุม ราษฏรที่มานบพระ พากันร้องรำทำเพลง เฉลิมฉลอง พระบรมสารีริกธาตุและพระศรีมหาโพธิ์ จึงเรียกประเพณีว่า นบพระ เล่นเพลง ต่อเนื่องกันมาจนกระทั่งหมดยุคแห่งสุโขทัย
 ลุสมัยสมัยกรุงศรีอยุธยา ได้สถาปนาเมืองกำแพงเพชรขึ้น แสดงถึงความยิ่งใหญ่ ของกรุงศรีอยุธยาเหนืออาณาจักรสุโขทัย บนลุ่มน้ำปิง ประเพณีนบพระเล่นเพลงที่เป็นพระราชพิธีคงหายสาปสูญไป แต่เชื่อแน่ ว่าราษฏร ได้กระทำบูชา มาอย่างต่อเนื่องและยาวนาน เมื่อนครชุม เกิดโรคระบาดและน้ำกัดเซาะ แนวกำแพงเมืองพังทลาย ราษฏรจึงพากันอพยพย้ายที่ทำกินไปสิ้น ปล่อยให้ พระบรมธาตุที่ เป็นเจดีย์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ 3 องค์ อยู่บนฐานเดียวกันรกร้าง และไร้ผู้ดูแลมานับร้อยๆปี
 ในยุคต้นกรุงรัตนโกสินทร์ สมเด็จพุฒาจารย์ (โต) แห่งวัดระฆัง ได้มาเยี่ยมญาติที่เมืองกำแพงเพชร และได้อ่านจารึกนครชุม จึงทราบว่า มีพระบรมสารีริกธาตุ ในเจดีย์พระบรมธาตุฝั่งนครชุม จึงให้พระยากำแพง และราษฎร ช่วยกันค้นหา พบพระบรมสารีริกธาตุดังความในจารึก จึงเฉลิมฉลอง กันและบูรณะปฏิสังขรณ์ กระทำบูชากันอย่างต่อเนื่องมา ในภาคของ ประชาชน จนกระทั่งพญาตะก่า ได้ขออนุญาต สร้างพระเจดีย์ทรงมอญครอบ เจดีย์องค์เดิม แต่ยังไม่แล้วเสร็จ พญาตะก่าถึงแก่กรรม พะโป้ น้องชายจึงกระทำบูรณะปฏิสังขรณ์ เสร็จ ในเดือน พฤษภาคม 2449 ก่อนพระพุทธเจ้าหลวง ประพาสต้นเมืองกำแพงเพชร ในทุกวันเพ็ญ เดือนมาฆะ ณ วัดพระบรมธาตุ มีงานเฉลิมฉลอง พระบรมธาตุ เรียกกันว่างานไหว้พระธาตุ หรืองานบุญวันมาฆบูชา อย่างต่อเนื่องยาวนาน มาจนทุกวันนี้
 ในปีพุทธศักราช 2526 จังหวัดกำแพงเพชร จึงได้ฟื้นฟู ประเพณี ขึ้นมาอีกครั้งโดยจำลองขบวนพยุหยาตราของพญาลิไท กระทำบูชาต่อเนื่องกันมาจนถึงปัจจุบัน เพื่อรำลึกถึง
พระมหาธรรมราชาลิไท มากระทำบูชาพระศรีรัตนมหาธาตุและพระศรีมหาโพธิ์ ณ เมืองนครชุม?. ดังความในจารึกนครชุมที่ว่า???
ผิผู้ใดได้ไหว้นบ กระทำบูชาพระศรีรัตนมหาธาตุและพระศรีมหาโพธิ์นี้ว่าไซร้มีผลอานิสงส์ พร่ำเสมอ ดั่งได้นบตนพระเป็นเจ้าบ้างแล?.